Mestre Pe. Júlio Crispim Ximenes Belo, Drs., MDpri.

(Jurista no Akadémista)

INTRODUSAUN

Elaborasaun ne’e, mosu, ho objetivu atu fo esplikasaun ruma kona-ba rekizitu baze atu forma Governu, ne’ebé, ita-nia Asembleia Konstituente, hodi povu Timor-Leste nia naran, konsagra ona iha art. 106.º no art. 85.º, al. d) CRDTL. Atu bele entende, profundamente, rekizitu baze ba formasaun Governu, presiza análize ida kona-ba rekizitu materiál no formál sira tuir mai nee:

EZERSÍSIU di’ak ida atu ita halo durante  Semana Santa ne’e mak: avalía ita ida-idak nia aan, hodi leno no sukat ita nia aan ba protagonista sira iha paixaun Kristu nian. Relato evanjelhu nian aprezenta mai ita protagonista barak loos iha semana ida ne’e nia laran. Iha Maria, Pilatus, Herodes, Apóstolu sira, Simão Cireneu, jovem be halai molik, centurião, feto be litik Pedro, no seluk tan barak loos. Ita bele identifika ita nia aan, ita nia kualidade nu’udar dixípulu Jesus nian hodi tetu elementu sira nebe kada protagonista ida aprezenta mai ita. Ita bele dehan katak iha ita ida-idak nia aan, ita bele rekonhese protagonista sira ne’e nia aan iha dimensaun ruma ita nia moris fiar nian. Di’ak no aat oituan-oituan ita hetan hela iha ita nia aan rasik. Iha Evanjelhu ohin, ita hasoru sira na’in tolu: Judas, Simão Pedro, no João.  

MALUK Sarani sira, ohin ita tama ona iha Semana Santa, semana importante liu iha ita nia fiar sarani nian. Semana Santa ne’e hanesan Missa naruk bót ida. Misteriu sira ne'ebé ita selebra iha Eukaristia nia laran, sira ne’e mak ita selebra iha Semana ne’e nia laran: Kristu nia Paixaun, nia Mate, no Nia Moris Hi’as.