MAEKOM rekomenda pontu 13 ba ekipa rekoperasaun ekonómika Timor-Leste

Ekipa MAEKOM no Pakote Rekuperasaun Ekonómika foto hamutuk liutiha reuniaun dahuluk hodi partilla konseitu investimentu setór produtivu ba kresimentu ekonómika iha Timor-Leste. Foto: MAEKOM

DILI (TOP) – Movimentu Asaun Ekonomia Komunitaria (MAEKOM) rekomenda ona pontu 13 ba governu kona-ba oinsa halo rekoperasaun ekonómia ih arai-laran.

Prezidente Movimentu Asaun Ekonomia Komunitaria (MAEKOM), Rui Castro ho ekipa hasoru malu ho Ekipa Pakote Rekuperasaun Ekonómika Timor-Leste ne'ebé lidera husi Rui Augusto Gomes ho objetivu atu fahe konseitu investimentu MAEKOM iha setór produtivu no dezafiu sira ne'ebé enfrenta hodi rekomenda ba governu oinsá atu buka solusaun hamutuk.

"Ohin, ha'u konvida MAEKOM hodi partilla informasaun kona-ba sira-nia esperiénsia ho komunidade ba investimentu setór produtivu hanesan hakiak manu-broiler. Ita fahe hanoin atu rekupera ita-nia kresimentu ekonomia no kontinua mantén ba kresimentu ne'ebé iha ona, nomós haree setór privadu-nia investimentu hodi haburas kresimentu ekonomia nasaun", hateten Rui Gomes bainhira hasoru malu ho ekipa MAEKOM iha Salaun Enkontru Unidade Planeamentu, Monitorizasaun e Avaliasaun (UPMA), Praça da Proclamação da Independência, Dili foin lalais.

Ekipa Rekuperasaun Ekonómika sei haree kle'an aspetu ne'ebé impede kresimentu ekonomia durante surtu Corona Virus (COVID-19), nomós fó atensaun másimu ba setór ne'ebé importante ba rekuperasaun ekonomia nasaun nian iha futuru.

"Rekuperasaun ekonómika haree iha aspetu rua; primeiru, aspetu sosiál ne'ebé kobre ba saúde no edukasaun. Aspetu ne'e ita haree didi'ak para estadu hahú investe iha setór sosiál sira ne'e, Ezemplu, hadi'ak rekursu umanu, ita hahú dijitaliza ita-nia sistema edukasaun para prepara ita-nia ema ho kualidade ba futuru dezenvolvimentu; Aspetu institusionál mak presiza revee lejizlasaun ne'ebé impede kresimentu ekonómika durante ne'e, mudansa instituisaun, no kria fundu ba inovasaun produtu rai-laran", dehan xefe pakote rekuperasaun ekonómika iha Timor-Leste.

Nia dehan ekipa rekuperasaun ekonómika sei konsidera hotu rekomendasaun sira husi MAEKOM no entidade sira seluk hodi hato'o relatóriu ne'e ba Primeiru-Ministru iha loron 60-nia laran.

"Modelu kresimentu ekonómiku ne'ebé ita atu rekomenda ba governu mak kresimentu ekonomia inkluzivu, no intensivu kapitál", dehan Rui Gomes.

Iha tempu hanesan, Prezidente MAEKOM, Rui Manuel de Castro Pereira agradese ba Ekipa Rekuperasaun Ekonómika ne'ebé konvida ekipa MAEKOM dahuluk iha sira-nia misaun hodi aprezenta investimentu membru MAEKOM iha setór produtivu, nune'e sira bele elabora modelu pakote rekuperasaun ekonomia ida di'ak liu ba Timor-Leste iha futuru.

"MAEKOM aprezenta rekomendasaun 13 hodi ekipa bele avalia no hato'o rekomendasaun ba governu ne'ebé lidera husi Exelénsia, Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak. Rekomendasaun importante ne'ebé MAEKOM hato'o mak governu injeta kapitál ba Banku ho funan-ki'ik atu fasilita hakiak-na'in bele kréditu hodi habelar sira-nia investimentu iha futuru", dehan Rui Castro.

Rui Castro rekoñese durante ne'e, MAEKOM seidauk hatene serteza polítika governu atu proteje investimentu setór produtivu, liu-liu garante kuota na’an manu ba MAEKOM, no banku sira iha Timor-Leste fó jurus/funan kréditu ne'ebé aas (10-14%), ne'e hamate investimentu nasionál. Dezafiu sira ne'ebé setór privadu enfrenta bele prejudika kresimentu ekonomia ba nasaun.

"Tempu ona governu konsidera produsaun rai-laran, tanba ne'e ita husu ba ekipa pakote rekuperasaun ekonómika atu rekomenda ona ba governu hodi fó ona kuota porsentu 50 ba MAEKOM liu-liu kuota fornesimentu na'an manu broiler iha Timor-Leste. Implikasaun ba polítika ida ne'e sei hadi'ak kresimentu ekonomia nasaun liuhusi kriasaun empregu, produtu lokál folin, no kontribuisaun taxa ba estadu", Prezidente MAEKOM subliña.

Nune'e mós MAEKOM iha hanoin balun ba Ekipa Pakote Rekuperasaun Ekonómika ne'ebé lidera husi Dr Rui Augusto Gomes atu garante investimentu setór privadu, liu-liu investimentu komunidade iha setór produtivu hodi hasa'e kuantidade, kualidade no rendimentu povu no nasaun nian.

"Ha'u mós rekoñese kustu eletrisidade karun liu. Ezemplu, prodús batar kilograma-ida, nia konsume ona osan maizumenus $0.15. Kustu ne'e bele hamate indústria iha rai-laran. Tanba ne'e, liuhusi pakote rekuperasaun ekonómika bele rekomenda ba governu atu revee kustu eletrisidade iha Timor-Leste, liu-liu ba investor sira", Rui Castro akresenta

MAEKOM fiar katak Ekipa Pakote Rekuperasaun Ekonómika sei konsidera rekomendasaun sira ne'e atu trasa polítika-ida hodi hadi'ak ekonomia povu no nasaun, nomós atu enkoraja nafatin setór privadu sira hodi investe iha setór produtivu, liu-liu hakiak manu-frangu hodi fornese na'an manu ne'ebé fresku no kualidade ba konsumidór sira iha territóriu tomak no produtu agríkola seluk tan iha futuru.

Exelénsia Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak nomeia Asesór Ekonómiku Prezidente Repúblika, Dr Rui Augusto Gomes hodi lidera Pakote Rekuperasaun Ekonómika hodi elabora ba planu rekuperasaun ekonómika ne'ebé nasaun enfrenta durante surtu COVID-19.

Marcelino Bata
Author: Marcelino BataWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista TOP. Bandu atu simu envelope ka sasan ruma husi fonte informasaun sira.

Online Counter