Kay Rala Xanana Gusmão: husi hanesan ba hanesan

Populariedade no lejitimidade nudar konseitus rua ne’ebé iha ligasaun íntima ho figura Xanana Gusmão nian, ligadu mos ho karizma, kualidade sira ne’ebé Nia konkista liu husi Nia atus durante tempu rezisténsia, no husi Ninia didikasaun no esforsu durante prosesu dezenvolvimentu ba povu no nasaun Timor Leste nia moris.

Iha ema barak ne’ebé satisfeitu tebes ho Ninia asaun. Maibé iha mos ema hirak ne’ebé dezkorda ho Ninia atuasaun. Uluk nana’in, importante tebes  atu subliña prezensa husi Xanana Gusmão nian iha momentus difíseis tomak, iha vida povu no nasaun nian, atuandu liu husi maneira formal no informal, ho meius ne’ebé Nia iha, hodi manifesta Ninia soliedariedade, empatia no kompaixaun ba terus no susar ema seluk nian.  Jestu ne’ebé komprova husi Ninia atuasaun no preokupasaun hasoru konsekuénsias prejudisiais ne’ebé kriji sanitária no inundasaun  kauza iha populasaun maioria nia moris, hodi agrava liu tan difikuldades ekonómikas no aumenta signifikativamente númeru kiak rabat rai, liu husi ne’ebé, atus no asaun soliedariedade ne’ebé hatudu husi Xanana Gusmão nudar kilat hodi tiru hasoru problemas sosiais kauzadus husi krise pandámika, hodi buka liu husi asaun referida, minimiza efeitus negativus husi krise ne’e rasik.

Konsidera nudar asaun soliedariedade tamba Xanana Gusmão rekoñese terus no sofrimentu ne’ebé povu hasoru iha sira nia moris loro-loron nian, liga ho konsekuénsias husi pandemia kovid-19 no medidas konfinamentu aplikadas.

Nune’e, hau konsidera fundamental atu esklarese pontu balun ne’ebé liga ho kestaun soliedariedade Xanana Gusmão nian, ne’ebé frekuentemente konfundida ho termus seluk, hodi buka atu hamosu interpretasaun sala no lalos, husi ema hirak eh grupu balun, ho objetivu úniku atu jera konfuzaun sira no deskredibiliza imajén Xanana Gusmão nian.

Asaun husi Xanan Gusmão la’os  karidade, ne’ebé hare husi modu jeral, nudar “um ato nobre, honroso, virtuoso, acolhedor, fortalecendo as ações solidárias de um grupo ” maibé husi sentidu opostu,  husi perspektiva autor balun, hanesan Nietzsche, konsidera “caridade nada mais é que estratégia de poder que, no preciso momento em que promete auxílio e assistência, multiplica os mecanismos de coerção e submissão”.  Nune’e, asaun sira ne’ebé hatudu husi Xanana Gusmão nudar atus ne’ebé hatur sentidu husi soliedariedade no kompaixaun ho objetivu atu hamenus sofrimentu no hakman susar ho terus no problema sira ne’ebé Nia maun no alin sira hasoru, iha sira nia moris loro-loron.

Dalai Lama, líder espiritual iha Tibet, hateten, “kompaixaun  signifika preokupasaun ho ema seluk tamba ema hotu iha direitu ba moris haksolok eh moris ho felisidade” (versaun traduzida). Paulo Freire, iha Ninia pensamentu kona-ba soliedariedade, haktuir  katak, “o exercício da solidariedade exige um mínimo de autenticidade dos seus agentes, passando necessariamente pela conquista da democracia e do respeito à pluralidade de ideias e culturas; … é um compromisso inalienável de cada pessoa, de cada ser humano e dos próprios Estados para com as pessoas mais necessitadas, objetivando que saiam da situação de exclusão e marginalidade em que se encontram”. Intrepretasaun husi personalidade destakada hirak ne-ebé temi iha leten liga ho liafuan soliedariedade no kompaixaun, hamosu konkluzaun únika katak, kualker asaun soliedariedade ne’ebé hatudu husi ema ida ba ema seluk, ser umanu ida ba ser umanu seluk, grupu ida ba grupu seluk, somente reflete deit sentidu husi preokupasaun atu ajuda hases no hasai ema seluk husi situasaun marjinalidade no exkluzaun nia laran hodi sira bele moris iha hakslok nia laran tamba ema hotu iha direitu ba moris diak. Pensamentu sira  ne’ebé reforsa objetivu husi asaun soliedariedade ne’ebé Xanana Gusmao hakarak hatudu. Asaun soliedariedade ne’ebé la falun ho objetivu koloridu seluk.

Nune’e, oinsa ita bele konsidera sala eh oportunizmu polítiku asaun soliedariedade Xanana Gusmão nian, hanesan ema balun akuza “kasa votus” ba eleisoens tuir mai, se buat ne’ebé ita nia líder karismátiku hakarak maka, atu hamrik iha Nia povu nia sorin, wainhira sira presiza apoiu, soliedariedade no kompaixaun?!

Atu ita hotu foti nudar exemplu no inspirasaun, asaun diak sira husi espíritu soliedariedade Xanana Gusmão nain, ne’ebé hatudu iha komunidade nia let, iha momentu ne’ebé ita hotu presiza fo tulun ba malun no tane malun nudar timor aon, atu nune’e ita sai soliedáriu liu tan, hodi hamutuk, ita bele kontribui diak liu ba dezenvolvimentu nasaun nian no ba moris diak ita hotu nian.

Hau nia Sinseirus Votos Feliz Loron Moris ba dala 75 ba Maun Boot Kay Rala Xanana Gusmão! Atu Nai maromak, Matebian no Lulik sira husi rai lulik ida ne’e fo ba ita nia Maun Boot moris naruk no saúde diak, hodi Nia bele nafatin  akompaña no partisipa iha prosesu komplexu ba Konstrusaun ita nia Estadu Diretu Demokrẚtiku Timor Leste.

We’en, Manatuto

Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com


Online Counter