Covid-19: Igreja taka uluk molok Estadu emerjensia hahu

DILI (TOP) — Selebrasaun loron Santu Natal tinan 2020 no tinan foun 2021 lahanesan ho selebrasaun sira iha tinan hirak ba kotuk basa ulun boot igreja katolika iha Timor-Leste foti pozisaun radikal hodi taka tiha misa ba sarani sira molok Estadu emerjensia hahu.

Prezidente Repúblika Francisco Guterres Lú Olo dekreta Estadu emerjensia ba dala 9 nian iha Dezembru 2020 ho rajaun númeru pasiente positivu ba moras Covid-19 derepente aumenta sa’e maka’as.

Desijaun extensaun Estadu emerjensia ne’e hahu vigor iha loron 3 Janeiru 2021 oras tuku 00:00 OTL no sei remata iha loron 1 Fevereiru 2021 oras 23:59 OTL, maibé Pro-Prezidente Conferência Episcopál Timorense no Arsebispu Arkediocese Metropolitana Dili Dom Virgílio do Carmo da Silva, SDB desidi taka misa loron Santu Natal 2020 no mis aba tinan foun 2021 iha loron 30 Dezembru 2020.

Deputada Virgina Ana Belo husi bankada CNRT konsidera implementasaun regra ba Estadu emerjensia dasia la’o la di’ak, tanba bazeia ba dekretu governu ne’ebé vigor iha oras tuku 00:00, 03 Janeiru 2021 maka foin implementa, maibé igreja katolika hapara ona misa iha loron 31 Dezembru 2020 no loron 01 fulan Janeiru 2021.

Deputada Virgina Ana Belo. Net.

“Ha’u konsidera rungu-ranga tanba bazeia ba dekretu governu nian ne’ebé tama envigor iha oras 00:00, 03 Janeiru 2021 maka ita foin implementa, maibé realidade ita hapara ona misa,” hatete deputada Virgina Ana Belo iha plenária Parlamentu Nasionál, Tersa 5 Janeiru 2021.

Deputada Virgina hatutan, misa 31 Dezembru 2020 kalan no loron 1 Janeiru 2021 ne’e hapara, maibé governu kontinua fahe ai-han Cesta Bázika ba povu hodi halibur ema iha oras barak nia laran kompara ho oras misa nian.

Deputada CNRT ne’e dehan, bainhira governu hakarak aplika medida sira ne’ebé rigorozu, entaun tenke aplika ba sidadaun hotu, nune’e sidadaun sira labele konfuzaun, tanba realidade agora igreja hapara ona misa, maibé governu kontinua atividade Cesta Bázika.

“Ha’u la kestiona ita boot sira fahe Cesta Bázika ne’e, maibé tenke tau regra sira ne’ebé ho seriu nune’e sidadaun sira bele kumpri,” deputada Virgina afirma.

Nune’e, nia husu ba governu atu identifika buat sira ne’e ho didi’ak, para iha implementasaun Estadu emerjensia dasia ne’e labele sai rungu-ranga hanesan ne’e.

Entretantu, Ministru Asuntu Parlamentár Komunikasaun Sosiál, Francisco Jerónimo hatan ba preokupasaun deputada Virgina nian ne’e katak, iha loron 29 Dezembru 2020, reuniaun Konsellu Ministru estraordináriu altera tiha dekretu lei ba implementasaun Estadu emerjénsia dasia ba loron 3 Janeiru 2021 nian, tanba iha kazu positivu barak maka aumenta.

“Ita implementa ida ne’e atu halo metigasaun ba kazu sira ne’e, entaun presija iha lei ida atu fó dalan ba hotu-hotu hodi implementa. Tanba ne’e maka iha lei ne’e nia laran hatete, labele iha atividade ne’ebé halibur ema liu na’in sanulu ba leten nune’e mós tenke iha distansia sosial,” governante ne’e esplika.

Maibé, faktu hatudu atividade fahe ai-han Cesta Bázika iha fatin lubuk ida iha Dili laran halibur ema nain 10 ba leten.

Governante mai husi partidu FRETILIN ne’e hatutan, kuandu lei ne’e tama envigor entaun igreja hasai kedas desizaun iha loron 30 Dezembru 2020 hodi halo konferénsia imprensa katak, iha dia 31 Dezembru kalan ho dia 01 Janeiru la iha misa.

Deklarasaun governante mai husi munisipiu Likisa ne’e kontradis ho faktu ne’ebé akontese, tanba igreja deklara taka ona misa molok aplikasaun Estadu emerjensia hahu. 

Antes ne’e, Pro-Prezidente Conferência Episcopál Timorense no Arsebispu Arkediocese Metropolitana Dili Dom Virgílio do Carmo da Silva, SDB desidi taka misa loron Santu Natal 2020 no mis aba tinan foun 2021 iha loron 30 Dezembru 2020.





“Ho ne’e, husu ba amu-lulik sira atu kumpri no divulga dekretu Papal kona-ba COVID-19 ninian. Tuir dekretu ne’e, amu bispu sira deside katak selebrasaun litúrjika hotu liuliu loron rua ne’e nia-laran, sei laiha partisipasaun hosi povu,” Dom Virgílio hateten liu husi konferénsia ba imprensa iha salaun Câmara Eclesiástica, Lecidere, Dili, Kuarta 30 Dezembru 2020.

Arsebispu ne’e hameno, iha selebrasaun festa Mãe de Jesus, sarani sira sei tuir misa espirituál de’it iha ida-idak nia uma liuhosi kanál televizaun ka meiu seluk iha mídia sosiál nian.

“Biar sarani sira la simu komuñaun eukarístika maibé halo kumuñiaun espirituál de’it. Tanba ne’e, fó hanoin ba sarani sira katak ita-nia selebrasaun ne’e sei iha transmisaun direta hosi mídia GMN TV. Misa 31 Dezembru oras 20:00 kalan no 01 Janeiru oras 08:00 dadeer.

Dom Virgílio dehan, baibain misa kompleta ho kumuñaun eukarístika nian maibé haree ba situasaun pandemia COVID-19, tempu kalamidade públiku no mundiál nian, Uma Kreda konvida sarani sira atu partisipa hosi kumuñaun eukarístika espirituál.

Desizaun ne’e hatuur iha karta pastorál ne’ebé asina hosi Bispu Baucau no Sekretáriu Jerál CET Dom Basilio do Nascimento, Arsebispu Díli no Pró-Prezidente CET Dom Virgílio do Carmo da Silva,SDB, Bispu Maliana no Prezidente CET, Dom Norberto do Amaral.

Koordenadora Jeral Covid-19 Ministériu Saúde nian doutora Odete da Silva Viegas relata kazu Covid-19 iha rai-laran iha loron 4 Janeiru 2021 katak kazu komulativu hamutuk 49, kazu foun iha 3, di’ak fali ona (rekoperadu) iha nain 6 no sei iha nain 12 maka oras ne’e baixa hela.

 

Marcelino Bata
Author: Marcelino BataWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista TOP. Bandu atu simu envelope ka sasan ruma husi fonte informasaun sira.

Online Counter