AMBENO (TOP) – Hafoin tun husi ro Berlin Nakroma iha loron Sesta 19 Juñu liuba, Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano halo ona ameasa atu tebe sai funsionariu kontratadu sira ne’ebé la’os mai husi partidu FRETILIN, no faktu hatudu oras ne’e realiza duni ona nia ameasa ne’e hodi tebe sai ona funsionáriu kontratadu hamutuk nain 83 iha Oe-Kusi Ambeno.
Notisia relevante: Foin mak to’o Mahata Bano hahu ameasa ona
Funsionariu kontratadu ne’ebé rekruta husi eis Prezidente Autoridade José Luis Guterres “Lugu” oras ne’e tenke sai duni ona ho rajaun la klaru, maibé funsionariu hamutuk 700 resin ne’ebé antes ne’e deskonfia tama serbisu ho "kartaun militante partidu" nian Lugu nunka hasai sira to’o ohin loron. Funsionáriu nain 83 ne’e sira nia kontratu sei remata iha loron 30 Dezembru 2020.
Estilu lideransa entre Bano ho Lugu la’o tuir ida-idak nia ritmu, ida-idak nia moto hanesan Bano nian katak nia fila ba atu ukun povu Oe-Kusi Ambeno, no Lugu nian dehan ba atu servi povu Oe-Kusi Ambeno.
Moto Lugu nian ne’e relevante ho nia mandatu durante fulan 7 resin iha Oe-Kusi Ambeno nunka hasai funsionariu 700 resin ne’ebé deskonfia tama serbisu ho "kartaun militante partidu" nian, infelizmente Bano foin mak simu kargu ne’e seidauk to’o tinan hahu tebe sai funsionário 83 ne’ebé kompostu husi asesor, tekniku no motoristas sira ne’ebé halao servisu durante fulan 7 ho presidensia sesante jose Luis Guterres.
Bano fó sai ameasa ne’e ho verbalmente bainhira hala’o enkontru dahuluk ho funsionário sira iha salaun edukasaun Oe-Kusi Ambeno iha loron Sesta 19 Juñu liuba.
“Ba maluk asesores sira ho tékniku sira ne’ebé mak Prezidenti Autoridade sesante rekruta, ha’u hakarak relatóriu ida-idak durante ita boot sira kontratu ho lista prezensa kontrato hotu sei remata iha loron 30 Juñu 2020 ne’e. Hotu-hotu ne’ebé Prezidenti sesante rekruta sei remata iha ne’e, maibé antes too ne’eba ha’u hakarak ita boot sira nia relatóriu tenki tama ona ho kompletu kedas aktividade kada asesor ida. Se de’it inklui aeroportu nian tenki hatama lista prezensa ho relatóriu,” hateten Bano.
Bano hanoin fali mensajen husi Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak ba nia katak ba sai Prezidente Autoridade ba povu Oe-Kusi Ambeno, la’ós sai Prezidente Autoridade ba ema FRETILIN sira iha Oe-Kusi Ambeno, maibé faktu hatudu ohin nia hahu tebe sai ona funsionariu kontratau hamutuk nain 83 ne’ebé mai husi partidu seluk hanesan CNRT, PLP no KHUNTO.
Karta terminasaun serbisu ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu fó sai tiha ona iha loron 29 Juñu 2020.
"Prezidente hotu, nomeasaun politika sira mós hotu simplesmente nia razaun hanesan ne’e," hateten Bano bainhira hala’o enkontru ho nia xefe departementu no funsionáriu sira iha salaun edukasaun no solidariedade Oe-Kusi Ambeno, Tersa 30 Juñu 2020.
Bano esplika, tantu Primeiru-Ministru no se de’it nunka halo rekrutamentu ba funsionáriu sira to’o ema nain 30 ka 40, maibé tuir nia katak normalmente rekruta ema nain 7 de’it.
“Problema ne’e tanba ita uza hela duodesimu se mak responsabiliza, simplesmente nia razaun hanesan nee," Bano klarifika rajaun tebe sai funsionáriu kontratadu nain 83 ne’e.
Nia esplika, terminasaun kontratu ne’e balansu hela, laiha diskriminasaun, tanba sira ne’ebé mai husi munisipiu seluk mós hapara hotu ona sira nia kontratu, maibé promete katak kuandu osan iha mak foin rekruta fali ema foun. Signifika, sira ne’ebé kontratu termina ona ne’e sei lahetan ona oportunidade hodi serbisu iha Oe-Kusi Ambeno bainhira mai husi partidu CNRT, PLP no KHUNTO.
"Ha’u só atu hateten ha’u nia gabinete rasik ema foun seidauk iha, só kondutor mak foun. Funsionáriu sira seluk ne’e ha’u foti husi diresaun ida-idak atu ajuda ha’u. Se sira kontinua ha’u tenki hare lai osan, jadi ha’u laiha opsaun, ha’u tenki fó karta terminasaun ba sira, ha’u laiha opsaun seluk," esplika Bano.
TOP observa Bano nia desijaun ne’e hamosu kedas dezintendimentu ho funsionáriu kontratadu nain 83 ne’e hodi hakilar malu iha gabinete autoridade nia oin.
"Ami sei la nonok, tanba ami nia kontratu sei validu hela, tanba saida mak fó karta derepenti de’it. Ami sei buka atu hatene se la’e ami hatama keixa iha Tribunal," funsionáriu kontratadu Emanuel da Conceição hakilar ho lian maka’as hodi la simu desijaun ne’e.
Iha fatin hanesan, Anterilau Ribeiro Guterres ne’ebé mós hapara ona nia kontratu konsidera desijaun Bano nian ne’e viola ona Lei Funsaun Públiku, tanba kontratu ne’ebé sira asina iha tempu hirak liuba sei remata iha loron 30 Dezembru tinan ida ne’e, infelizmente Bano hapara ona sira.
"Prezidenti la kumpre nia promesa dehan mai ukun labele ba partidu no familia, maibé realidade prátika hatudu dadauk ona. Desijaun ne’e kontra lei funsaun públika tanba ami nia mandatu sei moris (validu) to’o Dezembru. Ami sei kontinua mai lor-loron, tanba ami nia salariu fulan Juñu ne’e mós seidauk tama,” hakilar Anterilau.
Eis xefe gabinete Prezidente Autoridade, Agustinho Caet mós la kontente ho karta terminasaun serbisu ne’e, tanba desizaun ne’e laiha rajaun klaru.
"Desizaun hapara ami hanesan asesor, tékniku apoiu lojistika no mós apoiu administrasaun iha gabinete sesante nian, ami kumpre desizaun ne’e, maibé ami konfuzaun, tanba iha karta ne’e laiha klarifikasaun ba ami kona-ba, tanba saida mak termina ami nia kontratu ne’ebé sei validu hela," esplika Caet.
Ho kestaun ne’e, Caet dehan nia ho nia maluk sira seluk sei kontinua hein klarifikasaun husi Bano kona-ba desijaun ne’e hodi hetan informasaun loloos, no nia kolega sira sei kontinua tama serbisu hodi hein sira nia direitu salariu fulan tolu nian to’o oras ne’e seidauk tama inklui osan Covid-19 nian.
Dezintendimentu ne’e ikus mai provoka PNTL to’o kedas fatin akontesimentu hodi hakalma tiha situasaun ne’e, maibé funsionáriu kontratadu hirak ne’e mós ameasa ona sei hatun masa hodi halo asaun pasifika kontra Arsenio Bano nia desijaun ne’e.
