OJE 2020 liu iha votasaun jeneralidade

DILI (TOP) – Orsamentu Jeral Estadu ba tinan fiskál 2020 ho montante millaun rihun $14,497,100.00 pasa ona iha votasaun generalidade iha loron Sesta 2 Outubru 2020 ho votu afavór 44.

"Orsamentu jeneralidade pasa liuhusi votasaun afavór 44 abtensaun 21, no kontra 0," Prezidente Parlamentu Nasionál deputadu Aniceto Guteres anunsia rezultadu ne’e hafoin hala'o votasaun iha plenaria Parlamentu Nasionál, Sesta 02 Outubru 2020.

OJE 2020 ba despeza ho montante orsamentu biliaun $1.497,1, ne’ebé prevé ba saláriu no vensimentu hamutuk millaun $206,7, bens (sasán) no servisu millaun $499,3, transferénsia públika millaun $568,7, kapitál minór millaun $8,9 no kapitál dezenvolvimentu hamutuk millaun $213,4.

Husi montante OJE 2020 ne’e, osan hamutuk millaun $600,4 liuhosi Dotasaun Temporáriu Orsamentál (DOT) mak gasta tiha ona iha Janeiru to’o 31 Agostu tinan ida ne’e, no osan restu maka hela millaun $896,7.

Maske OJE 2020 liu ona iha votasaun jeneralidade, maibé Vise-Xefe Bankada CNRT, deputadu Patrocínio Fernandes dos Reis, konsidera VIII ne’e laiha lejitimidade konstitusionál tanba “viola” Konsituisaun no Lei Orsamentu no Jestaun Finanseira iha aprezentasaun orsamentu 2020 nian.

”Ho razaun legál no haree husi inkapasidade governu, iha ezekusaun no laiha sentidu Estadu atu halo polítika poupansa ne’ebé ami esplika liubá, bankada CNRT foti pozisaun katak iha jeneralidade seidauk bele fó votu favorável ba proposta Orsamentu Jeral Estadu 2020”, esplika deputadu Patrocionio.

Maibé, Vise-Xefe bankada PLP, deputadu Francisco de Vasconcelos apresia ho bankada ki’ik sira iha parlamentu ne’ebé deklara votu favorável ba orsamentu 2020.

“Kontinua fó apoiu ba governu, liuliu tinan ida-ne’e ita sei tau-matan ba pandemia Covid-19 tanba moras ne’e rasik seidauk iha nia solusaun, husu governu tau atensaun iha fronteira”, hateten Vise xefe Bankada PLP.

Nune’e mós Xefe Bankada PD, Deputadu António da Conceição “Kalohan”, akresenta desizaun ne’ebé órgaun ida-ne’e hola mak sai pontu prinsipál ba destinu nasaun nian.

Nia hatutan, prosesu dezenvolvimentu Timor-Leste liuhusi polítika orsamentu Estadu nian no ohin iha uma fukun, tanba povu sei moris maioria ho susar laran, kuran la’ós tanba laiha maibé tanba fasilidade laiha.

“OJE 2020 labele hadia povu nia moris no hadi’a estrada, maibé bele hadi’a setór agrikultura no indústria sira seluk. Orsamentu ida-ne’e tenke sai normalizasaun ba polítika nasionál hodi viabiliza dezenvolvimentu nasionál”, dehan Kalohan.

Entretantu Xefe Bankada KHUNTO, Deputada Olinda Guterres, fiar katak orsamentu ida-ne’e sei fó resposta ba kondisaun ekonomia rai laran liuhosi pakote rekuperasaun ekonómika.

“Orsamentu ne’e sei kombate kiak iha rai laran no rekomenda governu atu investe iha setór produtivu sira hanesan agrikultura hodi hadia kualidade edukasaun ne’ebé baze fundamentu ba rekursu umanu”, dehan Deputada Olinda Guterres.

Xefe Bankada Frente-Mudansa (FM), Deputada Maria Isabel apresia aprezentasaun proposta orsamentu 2020 no apoia orsamentu 2020 iha faze jeneralidade maibé husu apoia universiáriu sira tanba situasaun ekonomia atuál universidade sira-nia ezisténsia sei mantein.

“Sira selu dosente sira hodi kontinua hanoin estudante sira, ne’e parte id aba ita-nia ekonomia rai-laran”, nia fó hanoin ba governu.

Xefe Bankada UDT, Deputadu Francisco Xavier Carlos, apoiu Primeiru-Ministru atu governasaun ne’e sai di’ak liu.

Tuir Xefe Bankada FRETILIN, Deputadu Francisco Miranda Branco, valoriza maturidade polítika povu no louva VIII Governu Konstitusionál tanba bele hakotu impase polítiku hodi lori esperansa foun ba Timor-Leste.

Molok votasaun, Primeiru-Ministru, Taur Matan Ruak Xefe agradese barak ba apoiu parlamentares nian ne’ebé manifesta apoiu OJE 2020 no la haluha agradese mós partidu opozisaun ne’ebé kolabora di’ak iha durante debate jeneralidade.

Nia hatutan, governu rejista preokupasaun sira ne’ebé hato’o hosi deputadu sira iha debate jeneralidade no sei halo esforsu atu hatán no esklarese ba preokupasaun deputadu sira-nian iha debate espesialidade iha segunda loron 5 fulan outubru mai.

“Governu kontente hodi rejista preokupasaun hotu-hotu ne’ebé Nai Deputadu no Deputada sira levanta durante loron rua debate jeneralidade OJE 2020 nian, agradese apoiu parlamentares sira hotu ne’ebé manifesta apoiu ba Orsamentu Jeral Estadu ne’ebé Governu lori mai terseira vés”, dehan Primeiru-Ministru antes ba votasaun.

Diskusaun ba espesialidade sei kontinua iha segunda semana oin, loron 5 fulan-outubru tinan 2020.

Marcelino Bata
Author: Marcelino BataWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista TOP. Bandu atu simu envelope ka sasan ruma husi fonte informasaun sira.

Online Counter