Arsenio Bano aplika serka sanitaria unipesoal no illegal iha Naimeko

AMBENO (TOP) – Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano kontinua politiza Covid-19 iha Oe-Kusi Ambeno hodi aplika uluk Serka Sanitária ba suku Naimeko molok reuniaun Konsellu Ministru sira desidi.

Komunidade sira husi suku Naimeko mós lamenta tebes ho desijaun unipesoal Arsenio Bano nian, tanba kazu positivu Covid-19 iha suku Naimeko ne’e kona ida de’it iha loron 30 Jullu 2021, no iha loron 31 Jullu 2021, Bano desidi mesmesak Serka Sanitaria ba suku ne’e.

Komunidade sira mós konsidera desijaun Bano nian ne’e iha tendensia no nakonu ho rasismu basa komunidade sira iha suku Lalisuk no Kosta mós iha kazu positivu Covid-19, maibé Bano nonok de’it hodi lakohi foti desijaun pessoal hodi aplika Serka Sanitaria hanesan akontese ba suku Naimeko.

Tuir Portavoz komunidade suku Naimeko, Paulo Teme katak, komunidade iha bairo Baki, suku Naimeko lamenta tebes ho autoridade RAEOA ne’ebé aplika Serka Sanitária illegal no nakonu ho rasismu.

"Ami Lamenta tanba Arsenio Paixão Bano dekreta Serka Sanitaria, konfinamentu obrigatoriu ba suku Naimeko no suku Bobometo de’it, maibé iha suku Lalisuk no Kosta maske iha hela kazu positivu Covid-19 mós Bano husik sira la’o livre. Ida ne’e haudu katak, Arsenio Bano halo diskriminasaun ba komunidade iha suku Naimeko no suku Bobometo, no laiha sentidu umanu,” hateten Paulo Teme liu husi konferensia ba imprensa iha Baki, suku Naimeko, Segunda 09 Agustu 2021.

Nia hatutan, desijaun ne’e illegal, tanba Serka Sanitaria ne’e foin maka desidi husi reuniaun Konsellu Ministru sira iha loron 05 Agustu 2021, maibé komunidade sira iha suku Naimeko tama ona Serka Sanitária iha loron 31 Jullu 2021.

Teme mós lamenta ho lala’ok serbisu ekipa Covid-19 nian iha Oe-Kusi Ambeno ne’ebé hasai teste swab ba komunidade sira nakonu ho ameasa oioin.

Teme hatutan, iha tempu bailoron ne’e, komunidade sira tama ona iha tempu menus ai-han, no Naimeko tama ona iha Serka Sanitária durante loron balun nia laran, maibé to’o oras ne’e seidauk hetan apoiu umanitaria ruma tantu husi setor públiku (governu), no setor privadu ruma.

Komunidade sira mós sujere ba Bano ho nia ekipa serbisu Covid-19 atu halo uluk sosializasaun ba komunidade sira molok halo teste swab ba komunidade sira hodi bele koopera, se la’e komunidade sirabele halai subar tiha.

The Oe-Kusi Post (TOP) observa kona-ba kazu positivu Covid-19 hahu akontese iha Oe-Kusi Ambeno hafoin movimentu estrutura partidu CNRT nian iha rai-ketan ne’e, ne’ebé hahu sobu ona baze estrutura partidu FRETILIN nian.

Parte balun konsidera, asaun eis Vise-Prezidente partidu Frente Revolucionária de Timor-Leste Independente (FRETILIN) atual Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano kontinua utiliza Covid-19 hodi halo perseguisaun politika ba nia politika adversariu sira iha Oe-Kusi Ambeno.

Movimentu militante no simpatizante CNRT oras ne’e la’o maka’as tebes iha baze iha teritoriu nasionál, no estrutura FRETILIN nian mós hahu husi nível aldeia to’o nasionál hahu naksobu dadauk ona hodi halo deklarasaun públikamente apoiu eis komandante em xefe das FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmão atu fila ba ukun iha tinan 2023 ba oin.

Iha aldeia Saben (Suku Bobometo), maioria militante CNRT maka hetan Covid-19, no iha aldeia Baki (Suku Naimeko) maioria FRETILIN maka hetan, maibé implementasaun Serka Sanitária iha Baki la’o uluk ona iha loron 31 Jullu 2021, molok reuniaun Konsellu Ministru sira desidi aplikasaun Serka Sanitária ba suku rua ne’e iha loron Kuarta 04 Agustu 2021.

Governu desidi suku rua ne’e tama ba Serka Sanitária durante loron 14 nia laran ne’ebé hahu ona iha loron Kinta 05 Agustu to’o 18 Agustu 2021.

Molok aplika Serka Sanitária, ekipa estrutura CNRT nian hahu simu afiliasaun uma kain hamutuk 84 resin iha bairu Bi-Oni, aldeia Makelab, suku Tai-Boko iha loron 02 Agustu 2021.

Afiliasaun ne’e mós akontese iha aldeia Sakato, suku Nipani, Pante Macassar ne’ebé rezulta militante radikal FRETILIN hamutuk nain 16 ne’ebé reprezenta husi joven radikal FRETILIN nain 7 desidi afilia ba CNRT ho intensaun ida de’it, apoiu Kay Rala Xanana Gusmão fila ba ukun iha tinan 2023.

Parte balun konsidera, baze FRETILIN nian iha Oe-Kusi Ambeno hahu naksobu dadauk ona. Nune’e, Arsenio Bano hahu uja Covid-19 hodi izola movimentu ekipa CNRT nian iha rai-ketan, atu labele ba sobu tun-sa’e militante FRETILIN sira iha rai-ketan ne’e, maibé parte balun mós konsidera aplikasaun Serka Sanitária iha Oe-Kusi Ambeno liliu iha Baki ho Saben nu’udar meius ida atu obriga komunidade sira ba simu vasina, tanba taxa vasina iha rai-ketan ne’e seidauk masimu. No parte ida mós atu izola movimentu estrutura CNRT nian hodi labele sobu tun-sa’e baze FRETILIN nian iha rai-ketan ne’e.

Maske nune’e, Arsenio Bano sempre dehan, saida maka nia halo ne’e atu proteze povu Ambeno husi Covid-19, maske Covid-19 ne’e nakfilak tiha ona moras negósiu entre Organizasaun Mundial ba Saúde ho politiku sira iha rai-laran.

Ijemplu OMS ho governu sentral fó apoiu osan maka’as ba RAEOA hodi konstroi fatin kuarentena sira iha Ambeno, aluga empreza Catering hodi tein fó han ema iha kuarentena laran, aluga hotel balun nakfilak ba kuarentena. Hirak ne’e hotu sai tiha projetu ba politiku sira hodi buka osan rahun atu prepara ba eventu politika tantu iha eleisaun prezidensial no eleisaun parlamentar.

Ho aplikasaun Serka Sanitária iha aldeia Baki, autoridade RAEOA sei monta sentru kontrolu iha área Bihala, Bimelo, Kinloke, Nunuhenu, no Nianapu. No sentru kotrolu ba Saben nian monta iha Poto, Ponte Usapi Safe, Bairro Kabun, no Faot.

Rezolusaun governu ho N.o 103/2021 sei kontrola metin kedas movimentu komunidade sira atu labele tama-sai arbiru bai ha aldeia rua ne’e durante loron 14 nia laran.

João Caunan
Author: João CaunanWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista The Oekusi Post iha Ambeno, Oekusi, RAEOA. Bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

Online Counter