AJAR konsidera serka sanitária ne’e viola Direitu Umanu

DILI (TOP) —  Diretór Asia Justice and Rights (AJAR), José Luís Oliveira konsidera VIII governu konstitusionál lideradu Primeiru Ministru (PM), Jenerál Taur Matan Ruak, implementa Estadu emerjénsia no hamoris serka sanitária no konfinamentu obrigátoriu ho objetivu salva povu husi pandemia Covid-19, maibé iha parte ida halo fali violasaun ba direitu umanu tanba, la garante direitu alimentar ba povu.

“Ita kompriende medida serka sanitáriu no konfinamentu obrigátoriu, ninia intensaun ne’e mós ba direitu umanu atu responde ba ameasa saúde públiku. Maibé, kuandu implementa regra serka sanitáriu ne’e sein analiza didi’ak ita nian sirkunstánsia no tetu ninia efeitu ne’e ho didi’ak maka ita implementa serka sanitáriu hamosu fali violasaun direitu umanu, so ita ho intensaun atu salva direitu umanu maibé, depois viola fali direitu umanu,” katak José Luis ba The Oe-Kusi Post iha nia knaar fatin Faról-Dili, Sesta 28 Maiu 2021.

Nia dehan, tuir loloos governu antes deside ka foti desizaun ruma, tenki halo mós preprasaun ida di’ak atu nune’e objetivu ne’ebé hakarak salva povu husi pandemia covid-19 labele viola fali direitu seluk ne’ebé konsagra iha konstituisaun.

“Tuir loloos ita tenki halo balansu, tenki halo balansu oinsá ita salva povu hosi ameasa covid maibé mós la prejudika povu nia direitu umanu sira seluk,” nia afirma.

“Povu nia direitu umanu sira seluk ne’e saida. Primeiru liberdade rasik, buat liberdade ne’e direitu fundamental, kuandu bainhira ita hasai povu nia liberdade demais naturalmente povu reziste, realidade agora hatudu kuandu bandu demais ema semakin viola, agora regra hanesan la vale tiha de’it.”

Nia hatutan; “sa tan agora ikus ne’e atu viola tan ema nia integridade pesoál liuliu ho polítika ida dehan mai halo teste Swab obrigátoriu, vasina obrigátoriu. Ida ne’e kontraditóriu tebes ho doutrina ida ne’ebé durante ne’e promove rasik hosi ministériu saúde katak saúde iha ita liman kok saúde agora iha polísia nia liman fali.”

Tanba ne’e, tuir nia katak, governu tenki halo esforsu atu bele atrai povu oinsá bele partisipa iha programa ne’ebé governu deside hodi salva ema hosi pandemia.

“Sira tenki halo esforsu atu bele konvense ita oinsá ita ba partisipa iha teste swab no mós vasina, la’ós mai obriga de’it, sé obriga de’it sein ema hatene di’ak liu informasaun ne’e viola, ne’e hanesan mós iha tempu Indonézia militár obriga ita nia joven feto sira atu sona KB,” nia komenta.

Tuir nia katak, agora kuandu governu sulan demais ema la prepara kondisaun maka viola ema nia direitu tanba ema labele halo movimentu hodi buka moris.

“Nune’e mós agora konfinamentu obrigátoriu, kuandu ita sulan ema sein providénsia alimentar maka ita viola fali. Ema halo krime de’it ba sulan iha kadeia estadu fó han kok ida ne’e sulan tiha ita iha uma sein providénsia hahan la fó han, ita viola povu nia direitu umanu ba alimentar, ne’e viola tanba ema povu hotu la iha kondisaun hanesan ema polítiku sira, polítiku sira simu saláriu,”  nia esplika.

“Agora povu tenki hikis kosar foin han, agora sulan de’it nia (povu) sein kria kondisaun ba nia, fó de’it mak sesta bázika, sesta bázika ne’e so vale de’it ba semana rua hahan hotu ona, ne’e oinsá,” nia kestiona.

Entretantu, antes ne’e mós akademista sira katak, TL sei sai nasaun falladu bainhira governu mantein serka sanitaria.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter