DILI (TOP) — Diretór Ezekutivu Asosiasaun HAK, Xisto dos Santos katak, governu maka durante ne’e hahoris bandalizmu iha instituisaun Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) nia laran, tanba hatene de’it hasai desizaun maibé, la iha komunikasaun ida di’ak ho ajente sira iha terenu, nune’e rezulta membru sira iha terenu la intende didi’ak kona-ba regra konfinamentu obrigatóriu, serka sanitária ne’ebé governu no parlamentu rasik maka prodúz.
“Desizaun ne’ebé foti iha nível altu, liuliu ba implementasaun serka sanitátaria ida ne’e, nia transmisaun ne’e la imidiata komunika ba iha nível implementator liuliu ba parte polísia. Partikularmente polísia sira iha terenu, informasaun ne’ebé hosi sentru integradu jestaun kríze la imidiatamente transmite ba iha nível komandante sira iha terenu,” hateten diretor Xisto ba The Oe-Kusi Post iha nia knaar fatin Faról-Dili, Tersa 25 Maiu 2021.
Nia hatutan, membru polisia iha terenu la intende ba regra konfinamenu ka rezolusaun governu ne’ebé la bandu negosiante ambulante sira, ho nune’e sira iha terenu hala’o knaar tuir sira nia interpretasaun rasik.
“Sira (polisia) hanoin katak serka sanitária konfinamentu obrigatóriu ne’e ema labele sai, ida ne’e mak ami hare mosu infrasaun, iha aktu ida ne’ebé mak kuaze elementu komete dezde Marsu to’o mai iha Domingu (23-05-2021),” Xisto esplika.
Nia dehan, iha situasaun bainhira ajente polisia komete infrasaun iha terenu, ida ne’e kulpa órgaun lejislativu liuliu komisaun B ne’ebé trata asuntu seguransa no defeza la dun hala’o serbisu ho di’ak liuliu kona-ba fiskalizasaun.
“Parlamentu nasionál iha komisaun B, sira maka tau matan ba asuntu ida ne’e, dezde tinan naruk ba kotuk la investe ba instituisaun ida ne’e, sira la dezenvolve kapasidade rekursu umanu ba instituisaun ida ne’e, tanba ne’e maka ita labele hakfodak bainhira polisia sira komete infrasaun ruma,” katak Xisto.
Maske nune’e, diretor Xisto konsidera nafatin katak aktu ne’ebé komete hosi ajente estadu ka polisia ne’e kulpa órgaun lejislativu no parte governu nian tanba falla iha komunikasaun.
“Sira (PN-SIJK/governu) kontribui, sira nia komunikasaun ne’e fallansu, sira nia hanoin katak halo desizaun ne’e ema hotu kompriende. Ita labele fó todan ba polísia sira iha terenu, sentru integradu jestaun kríze (governu) kontribui ba fallansu (krime ne’ebé ajente polísia sira komete) iha terenu,” nia dehan.
Diretor Xisto husu ba Parlamentu Nasionál tenki hala’o nia funsaun hanesan fiskalizador ho di’ak, serbisu hamutuk ho ministériu justisa no interior fó formasaun ba ajente polisia sira hodi kapasita rekursu umanu ne’ebé iha PNTL laran, atu nune’e futuru labele akontese beibeik situasaun ne’ebé hafoer de’it instituisaun sagradu ne’e nia naran.
