DILI (TOP) – Hafoin The Oe-Kusi Post (TOP) públika notisia ida kona-ba projetu ajudikasaun direta ba importasaun foos Vietnam husi Centro Logistica Nacional (CLN), Komisaun ba Anti-Korupsaun (KAK) mós halo kedas vizita surpreza (inspesaun urjente) ba fatin ne’e hodi konsege detekta prosesu naksalak balun iha prosesu ne’e rasik.
Notisia relevante: Projetu importa foos Vietnam: CLN desidi single source ba kompañia“camarada” balun ho valor millaun US$4
Tuir Komisariu Adjuntu KAK ba asuntu Prevensaun no Sensibilizasaun Luis de Oliveira Sampaio katak, hafoin kestaun ne’e sai fó sai iha notisia iha media The Oe-Kusi Post (TOP), KAK koordena kedas ekipa ida ba halo inspesaun urjente atu buka hatene tuir buat ne’ebé fó sai iha notisia ne’e.
“Husi inspesaun ka vizita surpreza ne’ebé ami halo konfirma saida mak ita hetan katak, iha planu duni husi CLN atu akizisaun ba foos ho osan montante quatro milhoes, no osan ne’e mai husi fundu Covid-19 ninian,” hateten Komisariu Adjuntu KAK Luis de Oliveira Sampaio ba TOP iha nia serbisu fatin iha Matadoru-Dili, Sesta 6 Maiu 2022.
“Husi ne’e mak …tuir planu ne’e orsamentu ne’ebé mak ohin ha’u temi quatro milhoes ne’e, entaun iha tentativa atu fahe tiha osan ne’e, tanba kuandu osan ne’e quatro milhoes ka um milhão ba leten ne’e tenke nia prosedimentu ne’e tenke loke ba públiku nune’e, no mós kompetensia ne’e partilla ho Komisaun Nasionál ba Aprovizionamentu (CNA),” nia afirma.
Eis diretur ezekutivu ONG Judicial System Monitoring Program (JSMP) ne’e esplika, la hatene ho rajaun oinsa, maibé ikus mai ho orientasaun husi politiku sira para fahe tiha osan ne’e ba montante ne’ebé la sujeita ba regra aprovizionamentu ninian.
Nia hatutan, husi prosesu inspesaun KAK nian konsege hetan kompañia hamutuk 16 mak hatama sira nia kuotasaun atu hatama foos.
“Iha kompañia 6 de’it mak priense rekezitu tuir saida mak sira (CLN) estabelese.No, prosesu ne’e la’o, maibé to’o agora foos ne’e seidauk tama.”
Nia dehan, tuir kontratu husi kompañia sira ne’ebé atu hatama foos ne’e tuir loloos iha fulan Fevereiru nia laran, tanba kontratu ne’e asina tiha ona iha fulan Dezembru tinan 2021.
Foos to’o ohin loron sidauk tama mai Timor-Leste, tanba tuir esplikasaun husi adjuntu komisariu KAK ne’e katak, iha kestaun teknika balun no kompañia sira husi Vietnam ne’ebé atu faan sira nia foos ba emprezariu Timoroan sira, sira presiza garante osan iha banku. Tuir fali, ro ne’ebé atu tula foos mai ne’e tenke tula foos ho total osan millaun $5 ba leten. Ho difikuldade sira ne’e mak ‘dalaruma’ la akomoda tuir ema nia rekezitu ro ninian.”
“Iha kompañia balun ne’ebé promete to’o 15 Abril 2022 to’o data ami ba halo inspesaun ne’e hetan katak, foos ne’e seidauk tula mai Timor-Leste.”
Nia hatutan, kontratu asina duni ona iha fulan Dezembru tinan kotuk, maibé to’o oras ne’e foos seidauk tama mai, no pagamentu mós seidauk halo tanba osan seidauk sai.
“Ida ne’e seidauk fó prezuiju ba Estadu, tanba osan seidauk sai,” nia esplika.
Entretantu, antes ne’e Ministériu Koordenadór ba asuntu Ekonómiku (MCAE) liu husi Centro Logística Nacional (CLN) halo adjudikasaun direta ba prosesu importasaun foos husi Vietname ho montante osan $4,000,000.00 atu fornese ba armazén nasionál CLN nian. Prosesu adjudikasaun direta ne’e, deskonfia iha indikasaun Konluiu, Korupsaun no Nepotizmu (KKN), tanba la iha razaun forte atu justifika projetu importasaun foos husi Vietnam ba armazén CLN ho meius adjudikasaun direta tanba la kumpre Rejime Jurídika Aprovizionamentu (RJA) nian.
Parte KAK mós konfirma katak prosesu ajudikasaun direta ne’e viola duni regra RJA nian, maibé seidauk fó prezuiju ba Esadu, tanba seidauk halo pagamentu ba prosesu importasaun foos ne’e.
