DILI (TOP) – Hafoin baku fila meja Prezidente Parlamentu Nasionál iha parte dadersan, ikus mai deputadu sira husi bankada tolu, PLP, Khunto no FRETILIN konsege halo destituisaun ba meja Parlamentu Nasionál ho votu afavór 36, no kontinua kedas ho votu ba troka Prezidente Parlamentu Nasionál, Arão Noe de Jesus da Costa Amaral ho votu afavor 40, no CNRT ho nia aliadu sira la vota ida.
Votu ba parte daruak ne’e deputadu sira husi bankada tolu (3) konsege hili fali ona eis Prezidente Parlamentu Nasionál Aniceto Guterres ho votu afavor 40.
Hafoin votasaun, Aniceto Guterres hateten, oras ne’e nia mak Prezidente Parlamentu Nasionál ona, tanba eleitu husi deputadu nain 40.
“Atu prezidente rua ka tolu, ha’u mak iha lejitimidade atu … ho votu 40 ne’e, se nia hela ho votu 23 ka 24 nia sei iha lejitimidade atu sai prezidente?,” hateten Aniceto ba jornalista sira iha Parlamentu Nasionál, Dili Tersa 19 Maiu 2020.
Maske nune’e, husi parte CNRT rasik liliu husi Arão Noe de Jesus da Costa Amaral durante ne’e konsidera pedidu destituisaun ne’e ilegal, no Segunda horseik mós konsidera asaun deputadu husi bankada 3 ne’e liliu Vise Prezidente Angelina Sarmento nu’udar ilegal, maibé ohin “ilegalmente” konsege halo ona destituisaun, no hili fali ona deputadu Aniceto Guterres nu’udar Prezidente Parlamentu Nasionál.
Notisia relevante: Vise PPN obriga Quintiliano Ase ajenda plenária
Prezidente Parlamementu Nasionál, Arão Noe de Jesus da Costa Amaral akuza Vise Prezidente Parlamementu Nasionál (VPPN), Angelina Sarmento husi Partidu Libertasaun Popular (PLP) “obriga” Xefe Divizaun Apoiu Plenaria ka DIPLEN, Quintiliano Ase atu ajenda no prepara material ba plenária iha loron 18 Maiu 2020.
“Aktu ida ne’e viola Rejimentu Parlamentu Nasional Artigu 22 kona-ba kompetensia Vise Prezidente Parlamentu Nasional nian. Vise Prezidente Parlamentu Nasional so bele ezerse PPN nia funsaun bainhira hetan delegasaun kompetensia husi PPN tuir Rejimentu Artigu 22 Nú 3,” hateten Prezidente Arão liu husi konferensia ba imprensa iha PN, DIli Segunda 18 Maiu 2020.
“Ohin, há’u, Prezidente Parlamentu Nasional hakarak informa ba publiku kona-ba tentativa hadau Prezidente Parlamentu nia Poder ne’ebe halo husi Vise Prezidente Parlamentu Deputada Maria Angelina Lopes Sarmento,” afirma Arão.
Nia hatutan, iha loron 13 Maiu 2020 Bankada Fretilin, PLP, no Khunto dirije Rekerimentu Distituisaun Prezidente Parlamentu Nasional ba fali Vise Prezidente Parlamentu Nasional. Aktu ida ne’e Viola KRDTL Artigu 99 (3), Rejimentu Parlamentu Nasional Artigu 17 kona-ba Kompetensia Prezidente Parlamentu Nasional.
“Konstituisaun Artigu 99 (3) hateten momoos katak Parlamentu Nasional Reuni Ordinariamente tuir Konvokasaun Prezidente Parlamentu nian. Tanba ne’e Vise Prezidente Parlamentu Maria Angelina Lopes Sarmento nia aktu sira ne’e viola KRDTL, LOFAP, Kodigu Penal, no Rejimentu Parlamentu Nasional,” nia esplika.
Nia hatutan, tuir prosedimentu normal iha Parlamentu Nasional, Prezidente Parlamentu maka iha kompetensia atu konvoka Konferensia Lideres Bankada hodi aprova ajenda ba plenária.
“Bainhira lider bankada sira aprova ona ajenda maka Prezidente halo despaixu ba DIPLEN prepara ajenda ba plenária, se laiha reuniaun líder bankada maka plenária mos laiha”.
“Xefe DIPLEN konsidera katak prosesu ne’ebe Vise Prezidente Parlamentu Nasional Maria Angelina Sarmento halo ne’e kontra aktu normal funsionamentu Parlamentu Nasional, nune’e devolve fila fali despaixu refere ba Gabinete Vise Prezidente nian,” Arão esplika.
Nia dehan, tanba la konsege Obriga DIPLEN, Vise Prezidente Parlamentu Maria Angelina Lopes Sarmento halo despaixu ba Sekretariu Jeral atu ajenda Plenaria ba loron 18 Maiu 2020. Sekretariu Jeral Parlamentu Nasional Divolve Despaixu husi Vise Prezidente Parlamentu Nasional tanba Konsidera despaixu refere Kontra LOFAP Artigu 7. LOFAP Artigu 7 hateten katak tenke iha delegasaun kompetensia husi Prezidente ba Vise Prezidente Parlamentu por eskrita antes Vise Prezidente bele toma funsaun Prezidente Parlamentu nian.
“Aktu sira ne’e konsidera nudar hahalok hadau poder ne’ebe kontra Konstituisaun da Republika, Kodigu Penal, Rejimentu Parlamentu Nasional no Lei Organizasaun Funsionamentu Administrasaun Parlamentar”.
Prezidente Parlamentu reafirma katak Bazeia ba KRDTL Artigu 86 (f), Parlamentu Nasional hein disolusaun husi Prezidente da Republika.
Prezidente Parlamentu firme hodi defende KRDTL tuir Artigu 2 (2) katak Estadu Hakruuk ba Konstituisaun no Lei Oan sira. Prezidente Parlamentu husu ba ita hotu atu Hakruuk no kumpre KRDTL.
Entretantu, Vise Prezidente Parlamentu Nasionál, Angelina Sarmento dehan, rejimentu Parlamentu fó hela dalan hodi halo destituisaun.
