Ema hamutuk nain 268,000 benefisia ona husi inisiativa Spotlight Uniaun Europeia

DILI (TOP) – Ema hamutuk nain 268,000 maka hetan ona benefísiu husi inisiativa Spotlight UE nian iha tinan ida nia laran, konklui ona Komisaun diretiva Nasionál.

Governu, parseiru sira, Uniaun Europeia, no Nasoins Unidas kompromete atu hapara violénsia kontra feto no labarik-feto sira liuhusi revizaun ba progresu no haree ba aselera implementasaun inisiativa Spotlight iha ámbitu rekuperasaun Covid-19 no inundasaun sira foin daudaun ne'e.

Governu Timor-Leste, Uniaun Europeia (UE), Nasoins Unidas, organizasaun sosiedade sivíl, no parseiru sira husi inisiativa Spotlight ne'e hala'o sorumutuk ohin hodi halo revizaun ba progresu, aprova relatóriu anuál tinan 2020 nian, no buka input sira kona-ba adaptasaun programátiku sira ne'ebé presiza hodi hatán ba risku violénsia ne'ebé aumenta hasoru feto no labarik-feto sira iha momentu rekuperasaun husi pandemia Covid-19 no inundasaun. Sorumutuk datoluk Komisaun Pilotajen Nasionál nian ne'e kuaze organiza husi Sekretaria Estadu ba Igualdade no Inkluzaun no husi Koordenador Rezidente Nasoins Unidas nian. Sorumutuk ne'e halibur reprezentante sira husi Ministériu, munisípiu, Uniaun Europeia, ajénsia ONU sira hamutuk ho sira-nia parseiru organizasaun sira, no sosiedade sivíl.

Inisiativa Spotlight ne'e hahú iha fulan-janeiru tinan 2020, no substansial kontribui ona ba prevensaun no hatán ba violénsia hasoru feto no labarik-feto sira. Liu 268,000 feto no labarik-feto sira, ka 21% hosi totál populasaun, hetan benefísiu hosi programa ne'e iha tinan kotuk. Iha mós ema na'in 550,000 liu husi média sosiál.

“Ha’u hakarak hato’o ha’u nia sinseru apresiasaun ba esforsu hotu ne’ebé ita-boot sira halo ona. Maski, ita hotu hasoru dezafiu barbarak tanba limitasaun movimentu kauza hosi COVID-19, Serka Sanitária no inundasaun foin lalais ne’e, maibé ita konsege halo progresu ne’ebé signifikante tebes hanesan rezultadu ne’ebé ita haree iha aprezentasaun ohin. Ita hetan respota pozitivu la’ós hosi sekretariadu iha Nova Iorke de’it maibé mós hosi nivel rejionál nian. Ida-ne’e rekoñesimentu ida di’ak tebes no ha’u fiar katak hamutuk ho ONU no Uniaun Europeia, ita sei hadi’ak di’ak liután implementasaun programa iha periódu tuir mai,” dehan Sekretária Estadu ba Igualdade no Inkluzaun, Maria José da Fonseca Monteiro de Jesus.

Nu'udar rezultadu husi mobilizasaun komunidade, advokasia, hametin sistema, no hadi'a konsiénsia, violénsia bazeia ba jéneru (vbj) relata no responde aumenta maka'as ona. Parseiru sira Spotlight nian suporta ona feto no labarik-feto sira liu na'in 3,500 iha munisípiu foku sira ne'ebé relata violénsia fíziku / seksuál no buka tulun legal. Kazu liu 1,319 husi gbv mós relata ba ofisiál Justisa sira - kuaze númeru kazu dala rua kompara ho tinan kotuk iha munisípiu sira ne'e. Nune'e mós, sobrevivente feto na'in 60 no feto violénsia nian no sira nia família hetan apoiu husi inisiativa Spotlight liu husi koñesimentu, informasaun, no kapasitasaun. Liu husi intervensaun mudansa hahalok sira, programa ne'e mós involve no halo advokasia ho mane no labarik mane sira atu sai agente ba mudansa.

Iha tinan 2020, inisiativa Spotlight ne'e serbisu hamutuk ho parseiru Governu nian sira, inklui PNTL, Ministériu Edukasaun, Ministériu saúde, Konfederasaun Sindikatu, Kámara Komérsiu no Indústria sira, associariariariaria empresarial das Mulheres, no Sekretaria Estadu formasaun profisionál atu apoia feto no labarik-feto sira hasoru forma violénsia hotu-hotu. Reprezentante sektor públiku liu 800 mak hetan ona treinamentu. Parseria sira-ne'e mós dezenvolve ona ho organizasaun sira ne'ebé serbisu ho grupu marjinalizadu sira, liuliu ema LGBT sira, komunidade no ema ho defisiénsia sira, atu hadi'a sira-nia asesu ba servisu sira.

Iha Timor-Leste, inisiativa ne'e implementa hosi ajénsia ONU na'in lima (ILO, UNDP, UNFPA, UNICEF, no UN Women) ho kolaborasaun ho sosiedade sivíl no parseiru Governu nian sira. Programa ne'e daudaun ne'e apoia projetu sosiedade sivíl hamutuk 22 ne'ebé reprezenta organizasaun parseiru 33 iha nivel Nasionál no munisípiu tolu (Viqueque, Bobonaro, no Ermera). Liu USD 2.48 milloens kompromete ona ba projetu hirak ne'e. Inisiativa Spotlight ne'e mós apoia parseiru xave Governu nian sira liuhusi apoiu tékniku no finanseiru.

Embaixador Uniaun Europeia nian ba Timor-Leste dehan: "ha'u orgullu ho servisu ne'ebé Governu hala'o ona, ajénsia ONU nian sira no organizasaun sosiedade sivíl nian durante tinan dahuluk iha implementasaun inisiativa Spotlight nian. Apezarde tempu Covid19 ne'ebé difisil, ular-oan barak, labarik-feto, labarik-mane, mane no grupu minoria sira sosiedade nian hetan ona informasaun, treinamentu no servisu sira. VBJ seidauk elimina, maibé dalan ne'ebé estabelese ona no Uniaun Europeia kontinua komprometidu maka'as atu suporta Igualdade jéneru no empoderamentu feto. Ha'u hatene, imposivel atu realiza ida ne'e sein kompromisu no kompromisu hosi Governu Timor-Leste no organizasaun sosiedade sivíl sira. "

Globalmente rekoñese katak violénsia dala barak akontese iha situasaun emerjénsia no dezastres naturais tanba fó perturbasaun ba servisus, destruisaun ba Infra-Estruturas, dezlokamentu, no limitasaun asesu ba servisus referénsia.

Maske restrisaun no restrisaun sira ne'ebé taka ona hodi hatán ba Covid-19 no inundasaun sira foin daudaun ne'e, asaun hasoru VBJ sei sai nafatin hanesan prioridade aas ida ba Governu, Nasoins Unidas, UE no parseiru sira iha Timor-Leste.

"Feto no labarik-feto sira iha Timor-Leste iha risku boot liu ba violénsia durante pandemia Covid-19 no nu'udar rezultadu husi inundasaun sira, halo sira sai vulneravel liutan. Governu no instituisaun xave sira iha responsabilidade atu ajuda asegura katak ema sira ne'e seguru, hetan apoiu di'ak no katak direitu fundamentál hotu-hotu nian, liuliu feto, labarik-feto no grupu vulneravel sira, hetan protesaun efetivu. ONU iha Timor-Leste sei kontinua servisu hamutuk nafatin ho komunidade sira, Governu, no parseiru sira atu rezolve no elimina violénsia oi-oin hotu hasoru feto no labarik-feto sira," hateten Koordenador Rezidente Nasoins Unidas nian Roy Trivedy.

Hatán ba inundasaun sira no iha apoiu ba rekuperasaun Covid-19 nian, ekipa Spotlight no parseiru sira proposta ona mós atu halo diverisaun ba programa fundus balu hodi garante seguransa ba feto no labarik-feto sira. Enkontru ne'e explora fila fali osan dolar amerikanu 500,000 husi orsamentu inisiativa ne'e nian ba medida sira protesaun jéneru no protesaun nian iha Governu nia okos no parseiru umanitária sira nia planu resposta konjunta ba inundasaun. Reprograma nebee propoin ona hodi kobre sistema referénsia fundus, servisu no fornesimentu saúde reprodutiva, dignidade, no apoiu psiko-sosial ba feto, labarik feto no sira nia família ne'ebé afetadu.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter