Ai-han iha Cesta Bázika la saudavél

DILI (TOP) — Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasional Timor Oan (KHUNTO) no partidu CNRT iha Parlamentu Nasionál konsidera ai-han sira ne’ebé iha programa Cesta Bázika ne’e la saudavél.

Vise bankada KHUNTO deputadu Antonio Verdial Sousa afirma programa Cesta Bázika ne’e iha problema balun no la saudavel ba populasaun sira.

“Ha’u atu koalia kona-ba fahe ai-han Cesta Bázika iha terenu iha fatin balun teritoriu Timor-Leste nia laran, ai-han Cesta Bázika ne’ebé fahe ba populasaun hanesan batar, foos, manu-tolun, koto-mean, fore-keli no fore-mungu. Ha’u atu hatete katak ai-han hirak ne’e balun ladun saudavél ona,” hateten António Verdial iha plenaria Parlamentu Nasionál, Dili Tersa 05 Janeiru 2021.

Verdial observa katak, durante ne’e populasaun barak mak kestiona barak kona-ba kualidade ai-han sira iha programa governu ho naran Cesta Bázika.

“Ami povu mós iha dignidade labele han kadaluarsa tiha ona fahe fali mai ami no hahan ne’ebé la saudavél mai lori fali mai ami povu no povu sira mós iha halerik katak keta governu atu oho povu neneik maka hanesan ne’e,” Verdial afirma.

Nia konsidera ai-han sira ne’e la di’ak ba povu nia saúde, tanba ne’e nia husu ba governu tenke hadia programa ne’e.

Nia sujere ba governu tenke halo regra sira ka dekretu lei, minimu diploma ministerial konjuntu ka ida-idak ho objetivu kesi metin politika rekoperasaun ekonomia hodi nune’e ema hotu bele banati tuir. No, governu mós tenke halo akompañamentu ho sustentabilidade iha parte administrativa no parte operasional.

“Governu tenke kontrola ho rigor ba kompaña sira ne’ebé governu fo fiar”. Husu ba entidade sira hotu hanesan PDHJ no KAK hodi serbisu maka’as liutan,” nia sujere ba KAK tenke tau matan ba empreza sira ne’ebé durante ne’e fahe hahan ladia’k ba povu iha rai-laran.

Iha fatin hanesan, deputada CNRT Virginia Ana Belo lamenta tebes ho akontesimentu distribuisaun ai-han iha programa Cesta Bázika durante ne’e.

“Dalaruma governu ajuda populasaun sira, maibé dalaruma ai-han sira ne’e barak tebes maka la priense ninia kriteria atu fó di’ak ba populasaun sira nia saúde rasik,” deputada Virgina esplika.

“Ha’u hanoin ida ne’e governu tenke toma atensaun para hodi labele sakrifika ita nia povu, la’os populasaun maka husu hahan ba ita ida, sei ita hakarak ajuda, fó ho di’ak fó hahan ne’ebé saudavél, fó hahan ne’ebé bele ajuda populasaun. Sira moris iha situasaun difisil ona governu ba aumenta defisil liu tan,” deputada Virgina lamenta.

Entretantu Ministru ba Assuntu Parlamentar no komunikasaun Sosial (KMAPKOMS) Francisco Martins Da Costa Pereira Jerónimo halo esplikasaun kona-ba programa Cesta Bázica iha nia implementasaun mosu problema balun ne'ebé maka relasiona ho deputadu sira foti.

“Maibé problema sira ne'e governu halo kedas medidas bolu kedas emprezariu sira fó atensaun ba emprezariu sira, bainhira hala'o fali sira nia knaar hanesan emprezariu sira maka fahe hahan entaun sira tenke fahe hahan sira ho di’ak no hadia sistema,” esplika Ministru Francisco ba deputadu sira iha Parlamentu Nasionál.

“Tanba ne'e ha'u nia hanoin ida ne'e halo avaliasaun regular no permanente no mós bainhira implementasaun sesta bazika ne'e la’os governu mak fahe ne'e kompñia sira mak fahe maibé Governu akompaña hamutuk ho CAC, PDHJ no NGO sira,” nia esplika.

Nia esplika, husi ne’e mós akompañamentu fó sira nia opiniaun katak iha buat ruma falla ne’e klaru governu rekoñese no governu hadia kedas la’os husik de’it maibé hadia nafatin atu nune'e bele hetan solusaun di’ak ba populasaun hotu.  

Komunidade Makadiki protesta ai-han sira iha programa Cesta Bázika la justu.

Iha loron 31 Dezembru 2020, komunidade sira iha suku Makadiki, Vikéké halo konferensia ba imprensa kona-ba implementasaun programa Cesta Báziku ne’ebé la justu no iha tendensia nakonu ho korupsaun.

“Ami joventude, estudante, no komunidade Suku Makadique hakarak husu ba KAK hodi bele investiga klean ba sasan Cesta Báziku ne’e tanba tuir estimasaun ne'ebé maka ami halo kada sasan la to'o $50, maibé to'o de’it $29.25,” hateten porta voz Tome Da Conceição.

Marcelino Bata
Author: Marcelino BataWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista TOP. Bandu atu simu envelope ka sasan ruma husi fonte informasaun sira.

Online Counter