Estado gasta osan $87.969.68 ba embung Oelfeub-Kiubaki ikus mai intupidu tiha tinan 8 ona

KIUBAKI (TOP) – Iha tinan 2017, total orsamentu ne’ebé alokadu no aprovadu ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) no Zona Espesial ba Ekonomia Sosial no Merkadu (ZEESM) hamutuk millaun $171,9, no proposta Orsamentu Jeral Estadu tinan 2017 ba Sekretariu Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál ne’ebé lidera husi Regio da Cruz Salu atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu mak $2,619,369 ne’ebé fahe ba Salario no Vensimentu hamutuk $498,469, Bens no Serbisu hamutuk $210,000, Kapitál Menor hamutuk $110,900, no Kapitál Dezenvolvimentu mak $1,800,000.

Husi montante osan hirak ne’e, iha tinan 2017, Sekretariu Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál ne’ebé lidera husi Regio da Cruz Salu atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu hamosu programa di’ak ida hanaran Embung Oelfeub-Kiubaki hodi lori benefisiu ba povu sira iha aldeia Bonemese, suku Naimeko, Postu Pantai Makassar, Oe-Kusi Ambeno.

Xefe aldeia Bone-Mese (Boen-Mese), Hendrique António Abi hatudu hela tanki ki'ik ne'ebé intupidu durante tinan 8 ba jornalista sira iha Embung Oelfeub-Kiubaki, Kuarta, 03 Setembru 2025. Foto/TOP.

Tanba Estado investe tiha ona povo nia osan lubuk ida mak iha loron 23 Janeiru 2023, Prezidente Autoridade RAEOA, Arsenio Paixão Bano hamutuk ho nia ekipa sira kontinua ba vizita projetu Embung Oelfeub-Kiubaki hodi hadia, maibé hafoin mudansa politika katak, FRETILIN lakon eleisaun ikus mai projetu ne’e sai abandonado no intupidu tiha to’o ohin loron.

Iha tempu ne’eba, Autoridade RAEOA planeia atu dezloka tékniku sira tantu Diresaun Agrikultura no Diresaun Rejionál Infraestrutura, atu halo levantamentu dadus, depois maka tama ba faze implementasaun kanalizasaun ba komunidade.

Xefe suku Naimeko, Marcos Liu, hateten, durante ne'e komunidade kontribui ona halo servisu voluntáriu hodi kuda ai-oan haleu, nune'e bele sustenta bee iha tempu naruk.

"Durante ne'e komunidade barak mak uza ona, tanba ne'e lokaliza iha fronteira entre aldeia Bonemese no Teina'e, entaun komunidade ne'ebé badinas, bele uza hodi kuda modo no iha tempu bailoron uza fó hemu ba animál sira, maibé ohin Autoridade mai haree ona atu kontinua kanaliza ba komunidade sira uza bee hemu, tanba ne'e konstrui iha foho ai laran, ne'ebé bee ne'e moos hela," nia esplika.

Projetu embun ne'e lokaliza iha bairru Oelfeub-Kiubaki, suku Naimeko Postu Pantai Makassar, Autoridade RAEOA konstrui iha 2017 liu hosi Diresaun Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál, Departamentu Irrigasaun Jestaun Distribuisaun Água, hosi sai hanesan sistema naturál retensaun bee rai okos no udan-been bazea ba contour.

Informasaun balun ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu, montante osan ba projetu Embung Oelfeub-Kiubaki ne’e mak US $87.969.68 ne’ebé konstroi iha mandatu Sekretariu Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál ne’ebé lidera husi Regio da Cruz Salu atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu, maibé faktu hatudu projetu embung ne’e desde tinan 2017 to’o ohin loron seidauk kanaliza ba komunidade sira iha suku Naimeko liliu ba komunidade sira iha aldeia Bone-Mese (Boen-Mese), tanba kanu ne’ebé atu kanaliza bee husi embung ne’e sai intupidu tiha durante tinan barak ona.

Xefe aldeia Bone-Mese (Boen-Mese), suku Naimeko Posto Pantai Makassar, Hendrique António Abi, rekomenda ba Prezidente Autoridade Rejiaun Administrativa Espesiál Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Régio da Cruz Salu, atu kontinua nia projetu embung Oelfeub-Kiubaki, ne’ebé abandona desde tinan 2017 bainhira asumi kargu nu’udar Sekretáriu Rejionál ba Asuntu Agrikultura.

Autoridade lokál ne’e, katak projetu ne’e, nia objetivu atu fornese ba komunidade sira hodi utiliza ba konsumu, ortikultura inklui serbí ba animál, maibé hafoin konstrui fulan tolu, aat no no projetu ne’e hahú kedas 2017 abandona to’o ohin loron.

Tanba ne’e nia hein katak, eis Sekretariu Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál ne’ebé lidera husi Regio da Cruz Salu atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu, bele kontinua hadi’a tanba lutu haleu garantidu, maibé asesories kanalizasaun bee-moos mak falla totál, desde tinan 2017 to’o ohin loron.

Xefe aldeia Bone-Mese (Boen-Mese), Hendrique António Abi dada-lia ho jornalista sira iha Embung Oelfeub-Kiubaki, Kuarta, 03 Setembro 2025. Foto/TOP.

“Embun Kiubaki, konstrui iha 2017, tempu ne’eba Sekretáriu Rejionál ba Asuntu Agrikultura, atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu mak konstrui, obra ne’e halo to’o remata, bee iha no asesórsies sira atu kanaliza bee kompletu, maibé la dura to’o tinan, fulan tolu de’it aat ona, bee la fornese to’o komunidade sira, entaun problema ne’ebé akontese ba komunidade sira, infrenta hela problema bee-moos iha mumentu ne’ebá to’o ohin loron, agora sai ona Prezidente Autoridade RAEOA ami husu sei bele kontinua hadi’a projetu ne’e,” Xefe aldeia Bone-Mese (Boen-Mese), suku Naimeko Posto Pantai Makassar, Hendrique António Abi hateten ba jornalista sira iha embung Oelfeub-Kiubaki, Kuarta, 03 Setembro 2025.

Hatan ba kestaun ne’e, eis Sekretariu Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál ne’ebé lidera husi Regio da Cruz Salu atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu Régio da Cruz Salu fó sala (kulpa) ba komunidade sira iha Aldeia Bone-Mese (Boen-Mese) mak lakohi uja embung ne’e hodi hala’o atividade hortikultura no lori sira nia animal sira ba hemu.

Xefe aldeia Bone-Mese (Boen-Mese), Hendrique António Abi iha loron Kuarta, 03 Setembro 2025 observa hela Embung Oelfeub-Kiubaki ne'ebé Estado gasta osan hamutuk $87,969.68 iha tinan 2017 hodi lori benefisiu ba komunidade sira, maibé ikus mai intupidu tiha durante tinan 8 ona. Foto/TOP.

“La paradu tanba povu mak lakohi uza bee ne’e, tinan ba tinan bee iha nunka maran iha embun laran, povu la uza, sira kontinua hakilár ba bee, Governu harii buat ida atu asegura bee, povu mak tenki kelola la presiza hein Governu, ita karau iha, karau na’in mak presiza bee ne’e, sei Governu halo infraestrutura bázika atu garantia bee, ba animál no plantasaun, ne’e fila-fali ba konsiénsia, agora daudaun ita hahú ho pájina konsiénsia,” eis Sekretariu Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál ne’ebé lidera husi Regio da Cruz Salu atuál Prezidente Autoridade RAEOA Provizoriu Régio da Cruz Salu hateten ba jornalista sira iha Oe-Kusi Ambeno, Kinta, 04 Setembro 2025.

Projetu embun ne'e lokaliza iha bairru Oélfeub-Kiubaki, suku Naimeko sub-rejiaun Pante Makasar, Autoridade RAEOA konstroi iha tinan 2017 ho orsamentu hamutuk US $87,969.68, liu husi Diresaun Rejionál Agrikultura no Dezenvolvimentu Rurál, Departamentu Irrigasaun Jestaun Distribuisaun Água, hodi sai hanesan sistema naturál retensaun bee rai okos no udan-been bazea ba contour, maibé faktu hatudu projetu embun ne’e to’o ohin loron seidauk kanaliza ba komunidade sira, tanba kanu sira mak intupidu desde tinan 2017 to’o ohin loron seidauk hadia.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter