AMBENO (TOP) – Hafoin fila husi atividade pasa ferias pesoal ho familia sira iha Portugal, Sekretariu Jeral Partidu FRETILIN, Mari Bin Amude Alkatiri ikus mai ba lidera konferénsia rejionál partidu nian iha rai-ketan Oe-Kusi Ambeno ne’ebé iha tinan 2018 promete katak bainhira FRETILIN la hetan votus to’o 20.000 resin, nia sei la ba, maibé la to’o semana ida de’it Alkatiri hakfodak mai mosu derepente iha Ambeno hafoin eleisaun antisipada iha tinan 2018.
Alkatiri durante ne’e hetan elojia maka’as husi nia militante partidu FRETILIN nian nu’udar “jestor di’ak” ida, tanba nia susesu durante tinan lima (5) nia laran mak konsege harii infraestrutura báziku sira iha suku ha’at (4) nia laran de’it, la’os bas uku 18 iha Oe-Kusi Ambeno.
“Jestor di’ak” ne’e sukat husi lori tinan 5 hodi dezenvolve suku 4 de’it iha rai-ketan Ambeno mós la hotu hela de’it. Estrada ki’ik balun iha Oe-Kusi villa de’it mós to’o oras ne’e seidauk iha alkatraun, a’at liutan bee moos de’it sai problema boot ba rezidente sira iha villa laran, no inklui mós relatóriu Tribunal Kamara Kontas fó sai mosu iregularidade barak durante ezekusaun osan ba projetu pilotu Zona Espesial ba Ekonomia Sosial no Merkadu (ZEESM), maibé nia nafatin hetan titulu “jestor di’ak” husi ninia militante sira de’it durante ne’e.
Titulu “jestor di’ak” ida fali mak hatudu liu husi ninia kapasidade negosiasaun ba sosa ro HAKSOLOK ne’ebé lori povu nia osan lubuk ida selu hotu ona iha tinan 2017, maibé to’o oras ne’e tama ona ba tinan 2022 mós ro HAKSOLOK ne’e seidauk to’o mai hela de’it.
Maske nune’e, iha loron hirak liu-ba Alkatiri haksolok tebes hakat ba tan rai-ketan Ambeno hodi kontinua halo propaganda politika ba ninia militante FRETILIN sira durante atividade konferensia partidu nian ne’ebé hala’o iha salaun parokia Numbei, Oe-Kusi Ambeno iha loron Domingu, 6 Fevereiru 2022.
Durante nia diskursu iha atividade konferensia partidu ne’e, Alkatiri ho fiar aan, no fiar metin katak, ninia Prezidente partidu FRETILIN atual Prezidente Repúblika, Francisco Guterres Lú Olo sei manan maioria absoluta iha eleisaun prezidensial iha teritóriu nasionál, liliu iha Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA).
“Ha’u fila husi Portugal ha’u halo buat rua importante ba ita nia partidu. Ida mak reuni komisaun politiku nasionál atu re-afirma apoiu ba kandidatu Lú Olo, no mai Oe-Kusi Ambeno atu hala’o konferénsi rejionál. Ha’u Sekretáriu Jeral partidu FRETILIN lori partidu FRETILIN tomak apoia kandidatu Lú Olo no ha’u fiar katak Lú Olo sei manan absoluta iha eleisaun prezidensial tinan ne’e,” hateten Alkatiri bainhira hato’o nia diskursu iha konferénsia rejional partidu FRETILIN nian iha salaun parokial Numbei, Oe-Kusi Ambeno iha loron Domingu, 6 Fevereiru 2022.
Alkatiri privatiza projetu ZEESM ba FRETILIN
Alkatiri ne’ebé obriga aan sai Primeiru-Ministru ba governu minoritaria iha tinan 2017 ne’e hateten katak, partidu FRETILIN hatudu ona dezenvolvimentu ba suku 4 de’it iha Oe-Kusi Ambeno durante tinan lima (5) nia laran. Suku 4 ne’ebé Alkatiri lori tinan lima dezenvolve la hotu ne’e mak suku Costa, Cunha, Lalisuk no Nipane sorin de’it, maibé suku 14 seluk ninia kondisaun desde tempu okupasaun to’o ohin loron laiha mudansa.
Projetu ZEESM no kriasaun RAEOA ne’e mai husi governu konstitusional dalima.
Iha Janeiru 2013, Konsellu Ministru Timor-Leste hili Mari Alkatiri atu lori diskusaun kona-ba Zona Especial de Economia Social de Mercado (ZEESM) iha Oe-Kusi Ambeno.
Nune’e iha loron 4 Fevereiru 2013, Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão aprezenta programa V Governu Konstitusional, hodi haktuir Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu, estabelese no promove Zona Ekonómika Espesial.
Konstituisaun RDTL konfere, ba Oe-kuse no Ataúru, rejimes espesial. Atu teritóriu rua ne’e bele hetan sira-nia estatutu espesial, tenke halo estudus ne’ebé di’ak no kle’an.
PM Xanana iha tempu ne’eba esplika ba deputadu no deputada sira katak, ninia governu deside ona katak Oe-Kusi Ambeno sei sai alvu ba projetu-pilotu ida kona-ba Zona Ekonómika Espesial, no paradigma foun ne’e sei hanaran ‘Zona Espesial ba Ekonomia Sosial de Merkadu’.
Nia dehan, ho konkordânsia husi Prezidente Repúblika, ninia governu deside hili Mari Bin Amude Alkatiri, hanesan reprezentante Estadu iha inisiativa ida ne’e.
Ho sasukat dezenvolve de’it suku 4 ne’e, Alkatiri fiar metin katak, kandidatu Lú Olo sei manan maioria absoluta iha munisipiu tolu, Lautem, Baukau, Vikeke, no Oe-Kusi Ambeno.
“Partidu FRETILIN sei manan absoluta iha munisipiu tolu hanesan Baukau, Vikeke, Lautem no Oe-Kusi Ambeno”.
