DARULETE (TOP) – Eis Komandante em Chefe das FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmão kontinua husu ba foinsa’e sira ne’ebé foin moris iha dekada 1990, no boot iha era independensia atu tenke respeita ferik-katuas sira, tanba ho sira nia terus no sakrifisiu husi tinan 1975 to’o 1999 maka ohin loron Timor-Leste bele hetan nia independensia husi okupasaun illegal.
Desde fulan Marsu to’o ohin loron bainhira ba sosializa medida prevensaun Covid-19 no mós halo asaun karidade ba kbi’it la’ek sira iha teritóriu nasionál, Xanana sempre deklara, la’os lori kilat musan maka duni militar Indonézia sira sai husi rai Timor, maibé lori pregu ne’ebé ferik-katuas sira ba tuu (vota) iha tinan 1999 maka konsege duni inimigu sira sai.
Xanana mós kontinua konsidera nia aan, no repete hela de’it nia deklarasaun bainhira ba zivita Portugal iha 1999 katak, nia la’os eroi, maibé povu Timor-Leste maka eroi loloos (Eu não sou heroi. O verdadeiro heroi é o povo de Timor-Lorosa’e).
“Iha 1999 ha’u nia votu ida de’it, ita labele manan ukun rasik aan. Ho sira nia sakrifisiu, sira nia terus durante tinan 24 nia-laran maka ita foin hetan ukun rasik aan. Se sira la sakrifika aan ita lahetan ukun aan, tanba ita nia gerilla ne’e povu tomak maka halo gerilla. Ita la’os manan funu ho kilat,” Xanana esplika Xanana bainhira sosializa medida prevensaun Covid-19, no halo asaun karitative ba kbi’it la’ek sira iha suku Darulete, no suku Asu Manu, postu Likisa, munisipiu Likisa, Segunda 26 Outubru 2020.
“Maibé, ita rekoñese ba FALINTIL sira ho sira nia boot sira, no hakruk ba martir no heroi sira ne’ebé mate ona, maibé sira nia mate ne’e la liberta ita nia-rai, tanba se sira mate maka liberta duni ita nia-rai, sira mate ho mate, ita mós ukun aan kedas ona, ita mós manan funu la’os ho kilat musan, maibé ho pregu ne’ebé involve povu tomak ba vota iha tinan 1999 maka duni inimigu sai husi ita nia-rain,” Xanana afirma.
Xanana esplika, pregu nia signifikadu politika mak ruin ho ran sira ne’ebé namkari no nakfakar iha teritóriu nasionál durante tinan 24 nia laran.
“Se ferik-katuas sira mak lakohi terus, no lakohi sakrifika aan durante tinan 24 nia-laran, ita nia mina no gas ne’e Austrália ho Indonézia mak fahe. Nune’e, se ferik-katuas sira mak liberta tiha mina no gas ne’e, entaun Estadu iha obrigasaun atu tulun sira hodi hamenus netik sira nia susar no terus bainhira sira sei moris,” esplika Xanana.
Nia hatutan, iha tinan 1999, ferik-katuas sira ne’e maka ho dedikasaun a’as, no aten brani ba hamrik uluk iha sentru votasaun sira iha teritóriu nasionál hodi tuu (vota) atu duni sai tiha inimigu husi Timor-Leste.
Xanana mós konsidera ferik-katuas sira iha Darulete, Asu Manu no fatin barak iha teritóriu nasionál ne’ebé sei moris hela ne’e nu’udar saseluk funu nain sira ne’ebé mate tiha ona durante tempu rezistensia.
“Tanba ne’e mak ha’u husu ba joven sira tenke respeita sira, tanba ho sira nia susar no terus mak ohin loron imi moris iha rai ida livre no independente, no ohin loron imi hatais di’ak”.
