DILI – Sesaun plenaria Parlamentu Nasionál iha semana mosu deklarasaun politika pro no kontra entre bankada CNRT ho FRETILIN kona-ba lala’ok serbisu Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano nian.
Povu Ambeno desde fulan Jullu to’o agora hasoru hela problema ahi eletrisidade piska-piska hela de’it ka mate-lakan ho rajaun la klaru. Ho situasaun ne’e bankada CNRT iha Parlamentu Nasionál hato’o ona ezijensia ba governu tenke ezonera lalais ona Arsenio Paixão Bano husi nia kargu Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), tanba laiha kapasidade hodi rezolve situasaun ne’e, no hamosu projetu emerjensia barak ne’ebé nakonu ho tendensia “favoritizmu no korupsaun”.
Maibé, Arsenio Bano nia feton rasik ne’ebé oras ne’e nu’udar deputada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál, Sancia Florênsia Paixão Bano alias Meta Bano hateten, nia apresia tebes nia maun Arsenio Ban onia serbisu durante ne’e iha Ambeno la’o di’ak tebes, laiha ida mak a’at.
Deputadu husi bankada CNRT, Fermino Taeki nota problema sira ne’ebé durante ne’e akontese iha rai-ketan Ambeno la’os de’it ahi eletrisidade mate-lakan, maibé inklui mós prosesu pagamentu ba familia afetadu sira ba alargamentu estrada iha suku Taiboko (Makelab) laiha balansu.
Deputadu CNRT husi Ambeno ne’e sei lembra iha loron 13 Setembru liu-ba, Sekretariu Rejional Agrikultura RAEOA, José Eta lori osan lubuk id aba atu selu kompensasaun ba uma-kain hamutuk 117 mak sai afetadu, maibé tuir informasaun ne’ebé rona katak, uma kain hamutuk 81 de’it mak hetan kompensasaun, no uma kain-36 seidauk hetan pagamentu ho rajaun hein Prezidente Autoridade foun ba RAEOA iha mak foin bele selu.
“Ho situasaun ne’e mak ha’u husu no ezije ba governu atu tenke ezonera lalais Arsenio Bano ho nia Sekretariu Rejional sira depois mak bele altera lei númeru 3/2014,” deputadu Firmino Taeki levanta kestaun ne’e durante sesaun plenaria Parlamentu Nasionál iha loron Tersa 19 Setembru 2023.
“Tenke ezoera sira ona, tanba iha eleisaun parlamentár ne’e povu Ambeno la gosta ema hirak ne’e sira nia serbisu mak sira la vota ba sira nia partidu FRETILIN, maibé fó sira nia konfiansa ba partidu CNRT hodi halo mudansa iha Ambeno. Ne’ebé ha’u husu atu hapara sira ona iha tempu badak depois mak halo alterasaun ba lei númeru 3/2013,” deputadu Firmino ezije.
Situasaun seluk ne’ebé deputadu CNRT husi suku Bobokase ne’e observa katak, Bano ho nia aliadu sira durante ukun iha Ambeno ne’e partidariza buat hotu ba interese partidu FRETILIN nian, maibé povu Ambeno nia matan ne’e moos no matenek hodi halakon tiha partidu FRETILIN hahu husi eleisaun prezidensial to’o eleisaun parlamentar iha tinan 2022 liu-ba.
Deputadu ne’e mós ka’er metin hela promesa Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão nian hafoin simu posse katak, durante loron 120 sei suspende hotu projetu sira ne’ebé foin halo iha tempu eleisaun nain iha RAEOA, maibé to’o oras ne’e Bano kontinua loke projetu lahun-ladikin iha kintu-kantu Ambeno nian.
“Aat liu-tan mak durante fulan rua ona iha postu Pante Makassar eletrisidade lakan di’ak loos maibé, postu sira seluk ahi mate-lakan. Tanba sira hakotu fiu eleitrsidade iha Suku Bobokase liga ba Postu Oe-Silo, ho razaun sira atu loke estrada, maibé laiha alternativa ida halo kotu eletrisidade durante fulan rua ona, ahi mate-lakan, liu-liu iha oras tuku 06 to’o tuku 10 kalan ahi mate ona ne’e razaun para ita nia populasaun sira labele akompañia notisia sira,” nia justifika.
Deputada FRETILIN Sancia Florênsia Paixão Bano alias Meta Bano hateten, nia apresia tebes nia maun Arsenio Ban onia serbisu durante ne’e iha Ambeno la’o di’ak tebes, laiha ida mak a’at.
“Ha’u hanesan Oe-Kusi oan, ha’u orgullu tetes ba serbisu ne’ebé durante ne’e la’o iha vila no iha postu seluk, hanesan estrada sira agora loke dadaun, no mós serbisu seluk liga iha área rurais hanesan ponte sira ne’ebé maka balu atinje ona 85 %,” deputada Meta Bano defende nia maun Arsenio Bano.
Meta Bano mós lamenta tebes ho Firmino Taeki, tanba la apoia nia maun Arsenio Bano ne’ebé durante ne’e dezenvolve RAEOA maske halo bosu de’it grupu emprezariu ki’ik balun iha Ambeno.
“Ha’u sente triste tebes tanba Oe-Kusi oan balun iha uma fukun ida ne’e ko’alia la tuir realidade ne’ebé mak akontese iha RAEOA, maske iha problema balun mosu iha ne’ebá maibé, iha problema balun rezolvidu ona,” Meta Bano kontinua defende nia maun Arsenio Bano.
Arsenio Bano nia feton rasik ne’ebé oras ne’e nu’udar deputada FRETILIN iha Parlamentu Nasionál, Sancia Florênsia Paixão Bano alias Meta Bano hateten, nia apresia tebes nia maun Arsenio Ban onia serbisu durante ne’e iha Ambeno la’o di’ak tebes, laiha ida mak a’at.
