Oekusipost.com Oe-Kusi Ambeno — Impasse politika ne’ebé la’o kuaje tinan rua resin iha rai laran, la’ós afeta de’it politika nain sira hodi hadau malu ukun, maibé afeta mós ekonómia lokal iha baze.
Projetu pilotu ho naran Zona Espesial ba Ekonómia Sosial no Merkadu (ZEESM) iha Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) ne’ebé lansa ba dala uluk iha inisiu tinan 2015 ho intensaun atu muda lalais Oe-Kusi Ambeno sai hanesan nasaun Singapura, maibé realidade hatudu prosesu dezenvolvimentu durante tinan lima nia laran (2015 to’o fulan Outubru 2019) konsentra ba dezenvolvimentu infraestrutura sira iha suku ha’at nia laran de’it.
Tuir observasaun Oekusipost.com katak, suku 14 ne’ebé partense iha foho nia kondisaun la muda desde tempu okupasaun to’o ohin loron. Mudansa itoan de’it mak sira hetan ona asesu ba enerjia eletrisidade, maibé iha setor sira seluk maioria nafatin de’it to’o ohin loron. Povu nia kondisaun ekonómia sai a’at ba bebeik.
A’at liutan, hafoin Orsamentu Jeral do Estadu (OJE) tinan 2020 la liu iha Parlamentu N asionál (PN) iha loron 17 Janeiru liuba, fó impaktu maka’as tebes ba negosiante sira iha merkadu tanba sosa nain sira laiha.
Negosiante sira iha Merkadu Numbei suku Costa, Postu Administrativu Pante Makasar oras ne’e preokupa ba menus komprador.
Negosiante Fernando Neka hatete, situasaun difisil ne’e desde akontese impase politika ne’ebé afeta ba kondisaun ekonómia la tun to’o iha baze.
“Oras ne’e loron ida ami bele hetan de’it $5, no loron barak mak ami lahean, tanba ema laiha atu sosa. Tinan hirak liuba sei di’ak netik. Ohin loron situasaun a’at liu,” hatete negosiante Neka ba Oekusipost.com iha merkadu Numbei, Oe-Kusi Ambeno Kinta 5 Marsu 2020.
“Ha’u hanoin ami ne’ebé fa’an sasan hasoru situasaun ne’e hotu so iha loron bazar mak hetan itoan, maibé babain ne’e sorti de’it,” Neka esplika.
Iha fatin hanesan, emprezariu lokal Ananias do Carmo Elo haforsa tan katak entre tinan 2012 to’o 2015 ema barak iha Oe-Kusi Ambeno ladun halerik kona-bá, tanba iha tempu ne’eba emprezariu lokal sira barak mak hetan projetu no fó serbisu ba ema barak hodi ikus mai osan ne’e sirkula fali iha merkadu no to’o iha baze.
“Maibé, agora a’at liu. La’ós hanesan uluk. Uluk ekonómia la’o di’ak,” nia hatete. (nin)
