DILI (TOP) — Molok surtu Covid-19 tama iha Timor-Leste iha Marsu 2020, matebian veterana Olga Mendonça sofre ona moras tensaun iha uma, maibé hafoin familia sira lori ba atu konsulta iha Hospital Nasionál Guido Valadares (HNGV) dehan hetan fali positivu ona moras Covid-19, la’os tensaun.
Rezultadu teste swab ne’e halo familia matebian sira sente triste no preokupa tebes ba hahalok ne’e. Familia sira la simu veterana Olga mate, tanba kauza husi Covid-19, maibé tuir sira katak loloos ne’e mate, tanba kauza husi sofre moras tensaun ne’ebé kleur ona.
João Mendonça nu’udar oan mane husi matebian Olga haktuir, durante ne’e nia inan sofre moras tensaun, no sempre ba konsulta bebeik iha klinika privadu Foho Osan Mean iha Audian, maibé bainhira lori ba fali HNGV médiku sira halo teste swab dehan fali nia positivu hetan Covid-19.
Nia hatutan, tanba rezultadu teste ne’e positivu Covid-19 ona maka parte HNGV desidi transfere fali nia inan ba baixa iha fatin izolamentu iha Sentru Saúde Vera Cruz, Dili. Transfere liu loron-tolu, veterana ne’e mós iis kotu hodi husik ona mundu ne’e iha loron Kinta 22 Abril 2021 oras tuku 9 dadersan. Durante loron tolu iha fatin izolamentu, médiku sira la permite familia sira atu tama vizita, no foin autoriza familia sira tama ba laran bainhira veterana ne’e nia iis besik kotu ona.
“Durante ne’e ami lori nia ba konsulta iha apotik Foho Osan Mean iha Audian. Ami lori ferik ba HNGV to’o ne’eba sira swab maka sira dehan Covid-19, ami la simu rezultadu swab ne’e,” João Mendonça hateten ba jornalista sira iha fatin izolamentu Vera Cruz, Dili Kinta 22 Abril 2021.
“Tanba ami halo tratamentu iha apotik Foho Osan Mean hasai ran ferik kondisaun di’ak hela, lori ba Hospital Nasionál Guido Valadares fofoun sira dehan moras tensaun, sira koko tenssun katak 180 per 130. Dotor Cubano dehan mai ami katak nia tensaun tun itoan bele lori ba uma. Ami ba uma atu haris, médiku sira bolu ha'u nia bin ida hein ama ne'e, husu ba hau nia bin dehan ita boot bolu tia ne'e saida, bin hatan katak ha’u nia ama. Médiku sira dehan deskulpa más ita boot nia inan hetan moras COVID-19,” João haktuir.
João dehan, nian inan ne’ebé ho idade 61 ne’e mate tanba sofre moras tensaun kleur ona, la’os mate tanba Covid-19. Familia sira foin desidi lori matebian veterana Olga ba HNGV iha loron Segunda 19 Abril 2021 atu konsulta nia moras tensaun ne’e.
Situasaun ne’e mós kuaje atu hanesan ho matebian Armindo Borges ne’ebé antes ne’e sofre moras stroke maka lori ba atu konsulta iha HNGV, maibé to’o ne’eba pessoal saúde sira desidi halo teste swab ba mate nian ne’e durante minutu 15 nia laran de’it dehan hetan moras Covid-19, nune’e parte HNGV desidi ekipa ambulansia sira transporta matebian Armindo Borges atu ba baixa iha fatin izolamentu Vera Cruz, maibé infelizmente nia mate (iis kotu) ona iha dala klaran molok to’o Vera Cruz.
Notisia relevante: Pasiente stroke hemoragic ida mate iha dalan klaran molok to’o Vera Cruz
João hatutan, sira lori nia inan ba HNGV iha loron Segunda, no ikus mai HNGV desidi muda fali nia inan ba fatin izolamentu iha Segunda kalan bazeia ba rezultadu teste swab ne’e.
“Ama mai iha sala izolamentu ne’e kondisaun diak hela koalia ho ami han mós diak hela. Durante ama iha sala izolamentu Vera Cruz ami la tama, grave liu ona maka médiku sira foin fó ami tama, maibé kuandu nia kondisaun seidauk grave, médiku sira la autoriza ami tama”.
Nia dehan, antes ne’e nia inan lakohi atu oan sira lori nia ba konsulta iha HNGV, tanba foin lalais mós nia akompaña asaun pasifika eis Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão nian katak, bainhira governu halo serbisu laloos, entaun se de’it maka ba konsulta iha HNGV ho moras seluk mós governu sei dehan ne’e moras Covid-19 ona.
“Ha’u nia ama lakohi atu lori ba Hospital Nasional Guido Valadares tanba ama dehan ita ba hospital boot ne'e, ha'u moras Covid-19 ona. Ha'u la ba hospital boot, ha'u fiar Avo Nana dehan kuandu ba hospital boot ha'u Covid-19 ona,” João konta hikas nia-inan nia lia-menon.
Nia dehan, loos duni bainhira sira desidi lori matebian ba HNGV hetan kedas positivu Covid-19 maske matebian ne’e sofre moras tensaun kleur tiha ona molok surtu Covid-19 tama iha Timor-Leste.
Deklarasaun hanesan mós hato’o husi Manuel João Mendonça nu’udar alin-ikun matebian Olga katak, nia-bin mate la’os kauza husi Covid-19, maibé mate tanba sofre moras tensaun ne’ebé matebian sofre kleur ona.
Maske familia sira la simu matebian Olga mate tanba kauza husi Covid-19, maibé governu nafatin dehan mate tanba kauza husi Covid-19.
Nune’e, to’o atu haloot familia sira husu ba governu atu halo’ot de’it iha semitériu públiku Bekusi nian, lakohi lori ba hakoin iha fatin ne’ebé governu prepara ona iha Metinaro.
Matebian veterana Olga Mendonça (61) husik hela nia kaben ho oan nain 5, mane-rua, no feto-tolu.
Familia matebian prefere hakoi matebian iha semitériu públiku Bekusi, maibé sei hein desijaun husi Sentru Integradu ba Jestaun Krize (SIJK) nian. No ikus mai SIJK mós konkorda ho preferensia familia matebian hodi hakoi isin ne'e iha semitériu Bekusi iha loron Sesta 23 Abril 2021.