DILI (TOP) – Rezultadu monitorizasaun husi Konsellu Imprensa (KI) Timor-Leste ba produtu jornalistiku iha semestre dahuluk detekta notisia balun husi The Oekusi Post (TOP) la ajuda tebes Estadu no povu Timor-Leste hodi kombate propagasaun moras virus corona (Covid-19) iha rai-laran.
Tuir komunikadu imprensa kona -ba balansu rezultadu monitorizasaun ba produtu jornalistiku primeiru semestre ne’ebé redasaun TOP asesu iha portal KI mós nota notisia ida husi the Oekusi Post (TOP) ho títulu Governu “manipula no politiza” Covid-19 Baukau no vídiu balun ne’ebé espalla iha mídia sosiál no publika iha TOP katak, notisia no video sira ne’e nia konteúdu la kontribui ba esforsu Estadu no povu Timor-Leste nian hodi halo prevensaun no luta kontra propagasaun pandemia global COVID – 19 iha rai-laran.
“Notisia no vídiu hirak ne’e intensionalmente produz atu halo sidadaun sira la fiar ezisténsia no propagasaun Covid-19 no konsidera tranzmisaun lokál virus ne’e nu’udar manipulasaun polítika ida iha nasaun ne’e,” Komunikadu Imprensa husi Konsellu Imprensa Timor-Leste ne’ebé fó sai iha loron Sesta 23 Abril 2021.
Maibé faktu informasaun sira ne’ebé TOP rekoella katak, hafoin Covid-19 hahu menus iha munisipiu Kovalima no Bobonaro iha fulan Fevereiru nia rohan, derepente mosu hikas iha munisipiu Dili ne’ebé hahu iha BTN II, Tasi-Tolu iha inisiu fulan Marsu.
Hun no abut Covid-19 ne’ebé ohin loron alastra ona ba fatin barak iha Dili laran, no mós ba munisipiu sira seluk ne’e hahu kona uluk Daniela Anin iha Baukau ne’ebé to’o oras ne’e nia kondisaun saúde di’ak hela iha BTN II, Tasi-Tolu, Komoro, Dili.
Daniela Anin sai husi BTN II, Tasi-Tolu ba Baukau iha loron 01 Marsu 2021. No, pessoal saúde sira ne’ebé kompleta ho polisia no militar ba ka’er Daniela Anin iha loron 02 Marsu 2021 iha Baukau inklui halo kedas teste swab no hetan kedas positivu Covid-19, maibé nia hetan positivu ne’e loron ida de’it nakfilak ba negativu kedas.
Hafoin Anin kumpre kuarentena durante loron 14 iha Hotel Novo Horizonte, TOP ba halo kedas intervista Bosco Lobato nu’udar uma nain ne’ebé oferese kuartu id aba Daniela Anin ho nia kaben durante ne’e hela ba.
Tuir sasin husi Bosco Lobato katak, Daniela Anin durante nia moris tomak nunka halo viajen ba fatin afetadu Covid-19 hanesan iha Kovalima no Bobonaro inklui nunka ba Atambua, maibé ikus mai governu tenke sulan nia durante loron 14 tama kuarentena iha Hotel Novo Horizonte iha Metiau.
Notisia relevante: Governu ”manipula no politiza” Covid-19 Baukau
Hafoin Daniela Anin sai husi kuarentena, TOP ba halo tan intervista ho nia iha BTN II, Tasi-Tolu hodi husu tuir nia kronolojia viajen no nia esperiensia durante hela iha kuarentena. Anin deklara momoos katak, desde Marsu 2020 to’o Marsu 2021 nia nunka halo viajen ba fatin afetadu Covid-19, tanba ekonomikamente la sufisiente hodi la’o vizita ba fatin sira ne’e, no laiha nesesidade atu halo viajen ba fatin sira ne’e.
Organizasaun Mundial ba Saúde (OMS) fó sai moras virus corona ninia da’et ne’e la’os husi anin no susuk, maibé da’et husi ema ne’ebé afetadu ba ema seluk.
Maibé Daniela Anin durante ne’e nunka sai ba fatin afetadu Covid-19 hanesan Kovalima, Bobonaro no nunka sai ba Atambua. Derepente autoridade seguransa no saúde sira dekreta nia sofre positivu Covid-19 iha loron 2 Marsu 2021.
Daniela Anin sai husi BTN 2, aldeia Terra Santa, Suku Madohi, postu Dom Aleixo, munisipiu Dili ba munisipiu Dili iha loron Segunda meudia 1 Marsu 2021, no governu nia liman-ain sira dekreta nia sai positivu ba Covid-19 iha loron 2 Marsu 2021.
“Sira mai Swab ha’u, depois Tersa ne’e sira fila ona, ami seidauk rezultadu ida. Ha’u dehan ha’u hakarak rona rezultadu ne’e lalais, tanba ha’u mós hakarak fila on aba Dili. Kinta maka sira mai ho kareta no sasan sira ne’e kompletu ona. Sira mai hasai ha’u nia ran. Depois Kinta ne’e kedas sira lori ami mai liu iha Dili,” Daniela Anin konta nia kronolojia viajen husi Dili ba Baukau ba The Oekusi Post (TOP) iha BTN 2, Tasi-Tolu, Komoro, Dili, Kinta 25 Marsu 2021.
Nia hatutan, rajaun autoridade seguransa no pessoal sira ba ka’er nia, tanba sira hetan informasaun husi nia viziñu sira katak nia foin mai husi Kovalima, Bobonaro no Atambua.
“Maibé, ha’u nunka ba fatin sira ne’e,” Daniela afirma.
Maske nunka ba fatin hirak ne’e, maibé nia tenke kumpri loron 14 iha kuarentena Dili, no foin maka sai iha loron 19 Marsu liuba.
Nia hatutan, autoridade governu nian dekreta nia hetan positivu ba moras Covid-19, maibé la’os lori nia ba iha fatin izolamentu iha Vera Cruz.
“Sira lori ha’u mai iha Hotel Novo Horizonte to’o ha’u sai. Nunka ba Vera Cruz,” Daniela esplika.
“Ha’u tama iha ne’eba Kinta kalan jam 12, Sesta dadersan dotora ba leno ha’u nia rentoos dehan ita boot normal. Entaun, ha’u dehan hi bin Corona ne’e kona ne’e kalan ida de’it ka? Ha’u ko’alia hanesan ne’e bin hamnasa de’it”.
Notisia relevante: Daniela Anin ha’u nunka ba Suai no Bobonaro
Maske rezultadu monitorizasaun Konsellu Imprensa Timor-Leste nian katak notisia TOP nian ne’e la ajuda Estadu no povu Timor-Leste hodi kombate propagasaun Covid-19 iha rai-laran, maibé Marito De Araújo nu’udar mós povu ida hato’o agradese no obrigadu ba Daniela Anin nia onestidade no brani hodi konta sai loloos kona-ba saida maka nia hasoru bainhira governu nia liman-ain sira ba ka’er nia iha Baukau no kontinua sulan nia durante loron 14 iha kuarentena Hotel Novo Horizonte iha Metiaut, Dili.
“Obrigadu ba maun ho mana. Deklarasaun ne’ebé maka maun ho mana fó sai ne’e maka lia loos ... ema sira ne’e la serbisu hanesan ne’e kan lahetan osan to, entaunn sira tenki serbisu hanesan ne’e para hodi hetan osan. Ema hanesan moe laiha, naran akuza nia maluk para governu fiar hodi prolongga tan Covid para sira hetan osan bebeik ba sira nia moris e povo maka sai vitima hela de’it,” Marito de Araújo komenta iha kanal YouTube TOP.
