KAK diskorda ho PN ba alterasaun lei númeru 8/2009

DILI (TOP) – Hafoin la hetan konsensu iha Parlamentu Nasionál kona-ba nomeasaun komisariu foun ba Komisaun Anti-Korupsaun (KAK), Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Aniceto Guterres kontinua halo esforsu atu lori projetu lei númeru 53/V (5) 2 kona-ba alterasaun  lei númeru 8/2009 hodi bele nomeia eis Prokurador Jeral Repúblika (PJR), José Ximenes ba lidera KAK, maibé jerenta senior sira iha instituisaun ne’e diskorda ho Parlamentu Nasionál Komisaun A.

Tuir Komunikadu ba Imprensa ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu, prezensa jestor senior KAK nian ne’ebé kompostu husi Komisariu Sergio Hornai, Komisariu Adjuntu sira hanesan Alexandre Freitas, Augosto Castro, Luis Sampaio no asesor sira iha loron Kuarta 29 Marsu 2023, kumpri konvite husi Prezidenti Komisaun A hodi partisipa iha audiensia públiku kona-ba projeitu lei númeru 53/V (5) 2 alterasaun lei númeru 8/2009, 15 Jullu kona-ba kriasaun KAK.

Iha audiensia ne’e, parte jestor senior KAK atual hato’o sira nia parser ba alterasaun daruak Lei Nu. 8/2009 artigu rua (2); artigu 7 kona-ba hili Komisariu/a no artigu 11 kona-ba Komisariu nian mandatu.

Atual Komisariu KAK, Sergio Hornai diskorda ho proposta husi deputadu proponente sira ba alterasaun Lei Nu. 8/2009 nian, no eis Diretor Jeral Defensoria Públiku ne’e husu atu labele halo alterasaun ba artigu rua de’it, maibé tenki halo alterasaun transversal hodi nune’e Lei Nu. 8/2009 bele refleta halo komplementar ba iha Lei Nu. 7/2020 MPCC ne’ebé haraik poder ba KAK eleitu hodi hala’o serbisu ho prudente hases aan husi interese pessoal, no partidaria.

Diskordansia ne’e la’os de’it mai husi Sergio Hornai, maibé inklui mós eis Komisariu KAK, Adérito Pinto Tilman ne’ebé konsidera deputadu sira atual iha Parlamentu Nasionál laiha ona biban hodi halo alterasaun ba lei ruma, tanba sira nia mandatu ne’e surat de’it loron atu termina ona.

“Alterasaun ne’e la garante seguransa juridiku ba Komisariu foun, no alterasaun tenke hare ba interese estadu".

Tanba ne’e, Komisariu Sergio hamutuk ho eis-Komisariu KAK, Adérito Tilman husu ba politiku nain sira iha Parlamentu Nasionál atu tetu didi’ak ho prudente, humildade, paisaun no iha responsabilidade hodi la halo alterasaun iha tempu ida badak loos hanesan ne’e.

Lei Nu. 8/2009 rekere Komisariu ida atu tenki iha rekezitu sira hanesan tenke iha independênsia aas, iha integridade no imparsialidade, la iha interese partidaria, no iha kualifikasaun aas hodi tane aas interese komun.

Lei Nu. 7/2020 MPCC - Medidas Prevensaun no Kombate Korrupsaun (MPCC) mai halo check and ballance ba implementasaun kompleta lei ida ne’e.

Komisariu Sergio fó hanoin ba deputadu sira iha PN atu presija halo ezame konsiensia, no reflesaun klean molok halo alterasaun tanba iha lei UNCAC nian rekere mós Timor-Leste nu’udar Estadu parte ne’ebé ratifika konvensaun atu regularmente halo avaliasaun espozisaun, no ordenamentu juridiku sira.

Komisariu Sergio la importa ninian pozisaun oras ne’e nu’udar Komisariu, tanba la iha kbiit politika nu’udar lejislador sira iha PN, maibé nu’udar Timoroan ne’ebé ativamente kontribui ba seitor judisiariu iha tinan 22 nian laran, preukupa tebes ho mudansas ida ne’e maske hanesan koadjuva ba Prokurador Jeral Republika ka autoridade judisiariu Timor-Leste nian.

“Se hakarak halo alterasaun! Tenki halo alterasaun transversal la’os ba artigu rua (2) de’it. Ba halo altersaun artigu 11 ha’u la iha objesaun, maibé ba artigu 7 ha’u Sergio la fo ulun. Politiku sira bele halo ba! Ha’u ko’alia ho lian aas ituan tanba ha’u nia domin ba nai deputadu sira ne’ebé halo, halo ho prudente, no labele ho anxiozu,” Katak Komisariu KAK Sergio Hornai.

“Ha’u nian mandatu ikus nian, hakarak ko’alia ba deputadu sira atu tau interese komun ne’e tenke aas liu interese partidaria. Favor ida halo asertasaun, no konsensu politika entre deputadu sira iha PN, no lalika bo’ok artigu 7,” Komisariu Sergio ezije.

Deputadu proponente ba alterasaun Lei Nu. 8/2009 ne’e hamutuk nain 3 husi bankada governu 3 iha PN mak hanesan deputada Olinda Guterres husi partidu KHUNTO, deputadu Antoninho Bianco husi partidu FRETILIN, no deputada Angelina Sarmento husi PLP.

Vise Ministru Justisa, José Edmundo Caetano no eis Komisariu Adérito Tilman konkorda total ho projeitu alterasaun Lei ne’e atu la prejudika legalidade mandatu Komisariu KAK, no funsionamentu serbisu KAK nian lor-loron nu’udar orgaun pilisia espesializada.

Audiensia públiku ne’ebé lidera husi Prezidenti Komisaun A, deputadu Joaquim Boraluli (FRETILIN).

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter