AMBENO (TOP) – Uma luxu hitu (7) ne’ebé konstroi husi eis Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) no Zona Espesial ba Ekonómia Sosial Merkadu (ZEESM), Mari Bin Amude Alkatiri iha foho tutun Fulolo área Samoro deskonfia “nakfilak ona ba uma privadu”.
Uma luxu 7 ne’e atu fahe ba Sekretariu Rejional nain 7 durante mandatu Alkatiri nian iha Oe-Kusi Ambeno, maibé ikus mai uma 6 mak tama ba patrimóniu Estadu, no ida de’it mak deskonfia “nakfilak” ba uma privdu, maske halo ho povu (Estadu) nia osan.
Observasaun The Oe-Kusi Post (TOP) iha rezidensia hirak ne’e katak, rezidensia Alkatiri nian oras ne’e iha kareta rua mak para hela iha laran, halo moru haleu ona, no asesor ema Portugal ida naran Luis Camerão Almeida mak hela iha rezidensia ne’e.
“Ha’u simu kontratu atu halo lutu ne’e. Asesor Alfandega, Luis Camerão Almeida mak haruka ha’u halo. Nia mak kontratu ho ami, no dehan ba ami halo lutu haleu Alkatiri nia uma. Ami serbisu besik semana 3 ona,” hateten badaen Selus Bobo ba The Oe-Kusi Post iha rezidensia Fulolo, Oe-Kusi Ambeno foin lalais.
Luis Camerão Almeida hetan kontratu husi tempu Alkatiri nian iha Oe-Kusi Ambeno ba kargu asesor iha diresaun alfandega no tékniku aeroportu Palaban (aeroportu Rota do Sandalo) ne’ebé kuaje tinan hirak nia-laran sai fuik tiha de’it.
“Ha’u orienta sira serbisu tanba Mari mak husu ha’u para hare kontratu ho ema sira ne’e atu halo lutu haleu nia uma,” hateten Luis Camerão Almeida ba TOP iha Palaban, Tersa 12 Maiu 2020.
Nia hatutan, kona-bá estatutu rezidensia ne’e atu aluga ka sosa, terras propridade ho Prezidente Autoridade atual mak bele hatene no foti desijaun.
“Ne’e so teras propriedade ho Prezidenti Autoridade sira mak foti desizaun, ha’u lahatene buat ida, atu sosa ka aluga ne’e mós ha’u lahatene. Ha’u so simu kontaktu husi Mari husu ha’u atu hare uma ne’e, Mari mós nia kareta privada 2 sei iha ne’e hela, ne’e mós ha’u mak hare,” nia esplika.
Alkatiri nia kareta rua para hela iha rezidensia Fulolo. Foto The Oe-Kusi Post/Abilio Elo Nini.
The Oe-Kusi Post (TOP), tenta ona halo konfirmasaun ho eis Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Mari Alkatiri maibé, to'o oras ne'e seidauk hetan resposta ruma. TOP sei esforsu nafatin hodi hetan esplikasaun ruma ba assuntu ne'e.
Iha parte seluk, Xefe suku Costa, Aleixo Abi mós rekoñese katak, rezidensia Alkatiri nian ne’e lutu haleu ona, no estatutu rai ne’e sei problematiku hela, tanba komunidade balun seidauk simu kompensasaun to’o ohin loron, maibé Abi mós lahatene klaru kona-bá estatutu rezidensia Alkatiri nian ne’e partense ba patrimóniu Estadu ka nakfilak ba rezidensia privadu.
“Ida ne’e ha’u lahatene, ne’e governu mak bele hatene, maibé tuir loloos sidadaun hotu hela iha uma Estadu, kada fulan tenke selu, la’os nakfilak ba partikular nian, rezidensia ne’eba uluk problema boot, terras propriedde mós hatene. Kona-ba lutu agora ne’e, deskulpa ne’e ha’u lahetene maske iha hela ha’u nia área, maibé ha’u lahatene,” Abi esplika.
Diretór Terras Propridade Oe-Kusi Ambeno, Celestinho Casenube konsidera no rekoñese rai ne’ebé halo uma 7 ba eis Sekretariu Rejional sira iha mandatu Alkatiri nian ne’e balun rai Estadu, no sente hakfodak tebes bainhira rezidensia Alkatiri nian ne’e lutu haleu ona.
“Hahu identifika fatin ne’e hanesan xefe suku Costa ho lia-nain sira hamutuk ho teras propriedade ami identifika katak estatutu rai nee rai Estadu, agora iha mudansa dehan halo fali lutu haleu rezidensia Alkatiri nian?,” kestiona Casenube.
Entretantu, Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativa Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), José Luis Guterres “Lugu” katak sei buka hatene tuir kona-ba uma ne’e.
Tuir diretór Konservasaun Notariado RAEOA, José Ase Neno Colo katak, obra ne’e injustisa boot, tanba governu seidauk halo kompensasaun ba komunidade sira nia plantasaun ho rai.
Nia sei hanoin katak, iha tempu ne’eba, Alkatiri ho Arsenio Bano sira hasai deliberasaun ida kona-ba atu fa’an ka aluga rezidensia sira ne’e.
“Agora durante ita hare iha deliberasaun ne’e katak ema sira ne’e iha momentu ne’eba sira hakarak sosa hanesan sekretario rejional sira inklui Mari Alkatiri, maibé tuir ita nia Kodigu Sivil, Lei nú10/2011 iha artigu ida informa katak atu halo kontratu kompra vens e moves katak tenke liu husi akta notaria,” nia esplika.
“Ita hare halo kontruksaun ne’e injustisa, tanba sira ba foti rai komunidade nian halo rezidensia autoridade uja Estadu nian depois nia finalidade ne’e la’os ba rezidensia autoridade, maibé ba fali rezidensia partikular.”
Tarcisio Eno Tilo katak nia uma fatin mak halo tiha ona ba rezidensia Alkatiri nian, no desde tinan 2015 to’o ohin loron nia hetan de’it kompensasaun ba nia ai-horis sira ho valor osan $500.
“Maibé ha’u nia rai, no uma fatin ne’ebé Alkatiri halo tiha ba nia rezidensia ne’e to’o ohin loron ha’u seidauk hetan kompensasaun ruma,” nia hateten.
Traballador sira halo lutu haleu rezidensia ne'e. Foto The Oe-Kusi Post/Abilio Elo Nini.
Tuir deliberasaun Númeru 13/2017 iha loron 14 Setembru, eis Prezidente RAEOA, Mari Bin Amude Alkatiri desidi fa’an imóveis iha parke rezidensia Fulolo.
Iha deliberasaun ne’e mós katak, bele fa’an ba membru autoridade sira hanesan eis sekretariu rejional sira no seluk tan, maibé tuir informasaun sira ne’ebé The Oe-Kusi Post asesu katak, husi rezidensia 7 ne’e, ida de’it mak Alkatiri sosa, no rezidensia 6 seluk oras ne’e tama ba patrimoniu autoridade nian.
Entretantu, rezultadu auditoria husi Tribunal Kamara Kontas ho númeru prosesu 2/2016A/UDIT-S/CC kona-bá kontrusaun rezidensia sira iha Fulolo ne’e fó de’it (ajudikasaun direita) ba kompañia Sheng Construction ho valor kontratu $1,687,037 iha loron 30 Setembru 2015.
Author: Abilio Elo NiniWebsite:www.oekusipost.comEmail:Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
