Xefe suku Ambeno nain 17 ba vizita Kefa’mnanu no Soe molok implementa Suku Amasat

AMBENO (TOP) – Arsenio Paixão Bano durante serbisu hamutuk ho Mari Bim Amude Alkatiri nu’udar Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativa Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) kompleta tinan lima kedas, maibé nunka hakarak fó oportunidade ba lider komunitariu sira iha Ambeno hodi eleva sira nia koñesementu.

Oras ne’e, Bano nu’udar Prezidente Autoridade ba RAEOA ne’ebé atu to’o ona nia mandatu rohan mak foin hakarak lalin xefe suku sira hamutuk nain 17 no Jestor Sub-Rejional sira nain 27 ba halo estudu komparativu ba suku sira iha Postu Administrativu Kefa’mnanu (Kefamenanu), munisipiu Timur Tengah Utara (TTU), Provinsia Nusa Tenggara Timur (NTT), Indonézia. Nune’e, total ema nain 44 mak oras ne’e vizita hela suku sira iha postu Kefa’mnanu no Soe.

Administrativamente, Postu Kefa’mnanu ka Kefa iha suku sia (9), no xefe suku sira husi Ambeno nain 17 ne’e sei koloka ba iha suku hirak ne’e iha Kefamenanu.

Ema nain 44 ne’e lidera husi Sekretariu Rejional Administrasaun, Martinho Abani Elo (PLP), no Adjuntu Prezidente Autoridade ba assuntu Sosial, Maximiano Neno (FRETILIN). Sei fahe ba grupu rua, grupu dahuluk ema nain 22 ba iha Kefa’mnanu (TTU), no nain 22 seluk ba iha Soe, munisipiu Timur Tengah Selatan (TTS). Estudu komparativu ne’e sei hala’o durante loron ha’at (4).

Maske mosu ema nain 27 la’os nu’udar lider komunitariu, maibé Xefe Suku Lalisuk, Hermenegildo Lalisuk sente agradese tebes ba oportunidade ne’ebé oferese husi autoridade RAEOA hodi lori sira ba halo estudu komparativu no la’o halimar itoan iha Kefa’mnanu no Soe.

“Maibé, ita kompara suku sira iha Kefa no Soe ne’e la hanesan ho suku sira iha Oe-Kusi Ambeno, tanba governu Indonézia kada tinan sempre aloka osan boot ba suku sira, maibe realidade ita iha Oe-Kusi Ambeno kada tinan governu sentral mós aprova osan boot, maibé mout lakon de’it iha ema ida-rua nia liman,” hateten Hermenegildo Lalisuk ba jornalista sira iha Oe-Kusi Ambeno, Kuarta 9 Novembru 2022.

Prezidente Autoridade ba RAEOA, Arsenio Paixão Bano hamrik iha klaran hodi orienta hela xefe suku sira atu ba halo estudu komparativu iha Kefa'mnanu no Soe. Foto TOP/João Caunan.

Prezidente Autoridade ba RAEOA, Arsenio Paixão Bano katak, nia iha programa ida naran Suku Amasat (Suku Furak) ne’ebé sei implementa iha Oe-Kusi Ambeno iha tempu badak.

“Tanba ne’e mak ohin loron ita haruka tan Na’i Xefi Suku no Jestor Sub-Rejiaun sira ba halo estudu komparativu iha kefa’mnanu no Soe,” Bano hateten.

Halo estudu komparativu ba fatin seluk ninia sentidu simples katak, atu kopia tuir ema nia modelu dezenvolvimentu suku nian hodi mai implementa hikas iha suku sira iha Oe-Kusi Ambeno.

Governu sentral ne’ebé aprova osan boot ba Oe-Kusi Ambeno durante tinan hirak nia laran, maibé Bano ho Alkatiri konsentra de’it ba infraestrutura fiziku sira ne’ebé sentralizadu iha suku ha’at (4) nia laran de’it, no suku 14 seluk kontinua abandonadu to’o ohin loron.

Bano rekoñese katak, lala’ok dezenvolvimentu suku sira iha Kefa’mnanu no Soe la’o furak tebes kompara ho suku sira iha rai-ketan Ambeno ne’ebé kontinua ho kondisaun mizerabel no atrazadu tebes to’o ohin loron. Ho kondisaun ne’e mak Bano prefere haruka xefe suku sira ne’e ba de’it nasaun viziñu sira, tanba gegrafikamente besik malu hela no kondisaun rai mós kuaje atu hanesan de’it hodi hare tuir sira ninia modelu dezenvolvimentu suku atu depois fila mai bele implementa Suku Amasat ho di’ak.

“Tanba saida mak ema sira iha rai-sorin ne’eba, sira nia modo barak liu, hahan ba animal mós barak, ambiente mós furak loos no buat furak seluk tan. Ida ne’e mak ita hakarak ita nia xefe suku sira bele ba hare no aprende buat di’ak balun husi ne’eba hodi mai implementa iha ne’e iha tempu badak,” Bano esplika.

Programa Suku Amasat ne’e mak implementa kedas iha tinan 2015 liuba karik, oras ne’e kondisaun suku sira iha Ambeno mós la lakon do’ok ho suku sira iha Kefa’mnanu no Soe, maibé tempu liu tiha ona alias o tempo já passou e não volta mais.

João Caunan
Author: João CaunanWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista The Oekusi Post iha Ambeno, Oekusi, RAEOA. Bandu atu hetan envelope ka sasan ruma husi fontes informasaun sira.

Online Counter