Arsenio Bano susesu “hatama” nia feton rasik ba lista kandidatura deputada FRETILIN

AMBENO (TOP) – Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano susesu hatama nia feton-rasik Sancia Florência Paixão Bano alias Meta Bano ba lista kandidatura membru Parlamentu Nasionál husi partidu FRETILIN ba periodu 2023-2028 ho númeru 21.

Hare husi dadus rezultadu eleisaun Prezidensial ronde dahuluk, kandidatu Francisco Guterres Lú Olo husi partidu FRETILIN hetan votu validu hamutuk 11, 252 iha Oe-Kusi Ambeno, no kandidatu José Ramos-Horta ne’ebé kandidata husi partidu CNRT hetan votu validu hamutuk 19, 433. Ba fali ronde daruak nian, Lu Olo hetan votu hamutuk 14.503, no Horta hetan 23.887 iha Oe-Kusi Ambeno.

Ema potensial sira husi FRETILIN iha Ambeno la’os iha Arsenio Bano nia uma laran de’it, maibé kamarada FRETILIN sira iha postu ka sub-rejional sira seluk iha parte foho nian mós iha ema didi’ak de’it, maibé tanba ladun hetan ligasaun mai to’o Committee Central FRETILIN (CCF), nune’e kamarada hirak ne’e sei kontinua kumu liman de’it ba Arsenio Bano ho nia familia sira iha Oe-Kusi villa.

Maske nune’e, hare husi parte mega projetu dismistifikasaun ba Kay Rala Xanana Gusmão ne’ebé lansa husi Sekretariu Jeral Partidu FRETILIN, Mari Bim Amude Alkatiri iha tinan kotuk, Meta Bano mós assume no hala’o papel ida importante tebes ne’ebé lori sulan no hala’o teste virjinidade (visum obrigatoriu) ba labarik feto sira hamutuk nain 30 husi uma mahon Topu-Honis iha fulan Juñu 2020 susesu tebes, tanba labarik feto ida, Febriana Bana ho tinan 14 tenke mate hafoin hetan teste virjinidade iha Agustu 2020. 

Sancia Florência Paixão Bano alias Meta Bano nu’udar Koordenadora PRADET Oe-Kusi Ambeno bainhira sulan labarik feto sira hamutuk nain 30 iha tinan 2020.

Sancia Florência Paixão Bano alias Meta Bano./Net.

Iha loron 28 Maiu 2020 komunidade sira iha Kutet maioria hala’o sira nia moris hanesan baibain, maibé labarik oan-ki’ak sira iha uma mahon Topu-Honis iha loron ne’e hetan vizita bainaka espesial sira husi maka’er lei no orden Oe-Kusi Ambeno nian.

Durante tinan barak nia laran, oan ki’ak sira hela iha uma mahon Topu-Honis tantu iha Kutet no Mahata sente hakmatek tebes ho tau matan husi eis padre RD nian ne’ebé oras ne’e kumpri hela pena prijaun tinan 12 iha prijaun Bekora, Dili. 

Hafoin Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) no Zona Ekonomia Espesial Sosial Merkadu (ZEESM), Mari Alkatiri nia mandatu remata iha tinan 2017, no liu de’it tinan ida kazu ne’e hahu akontese iha rai ketan ne’e iha tinan 2018.

Durante ne’e ema barak inklui grupu organizadu sira halo kampaña maka’as hodi kondena kazu pedofilia no kazu violensia hasoru labarik feto-mane sira iha rai-laran, maibé The Oe-Kusi Post (TOP) observa, ativista ka Defensor direitu umanu lubuk ida iha Timor-Leste liliu iha kapital Dili haluhan tiha kazu vitima visum obrigatoriu ne’ebé to’o oras ne’e sei pendente hela iha edifisiu Prokuradoria Distrital Oe-Kusi Ambeno.

Maske labarik feto hamutuk nain 30 tenke lakon sira nia virjinidade, no inklui ida tenke mate hafoin hetan teste virjinidade ho forsadu, maibé laiha justisa ida justu ba sira to’o ohin loron, no ativista ka defensor direitu umanu sira kala sente kontente hela ho situasaun ne’e mak sira mós tuur hakmatek hodi taka metin sira nia ibun to’o ohin loron. 

Durante prosesu detensaun, tuir sasin eskrita ida husi vitima visum obrigatoriu ne’ebé TOP asesu no halo mós entrevista ba sira katak, PRADET Oe-Kusi Ambeno ne’ebé lidera husi Sancia Florência Paixão Bano alias Meta Bano, no parte polisia sempre serbisu hamutuk hodi hatauk labarik feto sira iha detensaun laran, no la permite labarik sira nia inan-aman hodi visita sira.

No to’o prosesu visum obriga ne’e mós sira hatauk labarik sira hodi asina atu nune’e bele justifika katak prosesu visum obrigatoriu ka teste virjinidade ne’e hetan duni autorizasaun husi labarik sira rasik maske realidade hatudu labarik sira asina visum ne’e ho kondisaun obriga no iha presaun psikolojia nia laran.

Kastigu labarik sira la han durante loron tomak

Iha fatin ne’ebé de’it, maske ema ne’e kriminozu boot to’o ne’ebé mós nia sei iha direitu báziku ida atu hetan asesu ba ai-han.

Maske ema ne’e komete ka halo krime boot ida kontra Estadu mós nia sei nafatin iha direitu báziku, nia sei nafatin hetan protesaun atu asesu ba hahan no hemu.

Sa tan labarik feto ki’ik-oan sira, konvensaun internasional kona-ba direitu labarik sira proteze tebes sira. Maske nune’e, situasaun ne’e la akontese ba labarik feto nain 9 durante hetan prosesu inkeritu husi Prokurador iha edifisiu Prokuradoria Oe-Kusi Ambeno iha loron 28 Maiu 2021.

Matebian Febriana Bana ne'ebé mate hafoin hetan teste virjinidade iha loron 18 Juñu 2020, no mate iha Agustu 2020, tanba deskonfia mosu infesaun iha nia fatin lulik./Net.

Sasin sira deklara, durante loron tomak ida sira lahetan asesu ba ai-han, no a’at liutan organizasaun sira ne’ebé durante ne’e iha reputasaun di’ak hodi tau matan, no sai protetor ba direitu labarik feto sira nian mós habosok sira hodi lakohi fó han sira durante loron tomak nia laran.

Husi dader to’o oras 11 kalan maka labarik feto sira ne’e foin han iha uma mahon Topu-Honis Mahata. Lala’ok prosesu inkeritu ba labarik feto ne’e viola ona labarik sira nia direitu atu asesu ba ai-han iha loron ida nian.

“Ha’u husu ba Juliana Meni dehan ohin imi promete atu hola hahan ne’e iha ne’ebé? Labarik sira hamlaha ona. Nia hatan katak, hein itoan tan. Ami hein to’o tuku 11 kalan. Depois Ameta Bano (Koordenador Pradet Oe-Kusi Ambeno) no Ana Paula Sequeira sira nain rua mai, Juliana dehan ami atu ba toba iha PRADET, maibé ami hotu lakohi, ami dehan ohin imi hatete katak atu lori ami fila. Nune’e, Prokurador haruka motorista ho Juliana Meni lori ami fila ba Topu-Honis Mahata maka ami foin han iha tuku 11 kalan. Juliana Meni bosok ami atu hameno hahan, maibé nia la hameno ida,” vitima visum ka teste virjinidade ida esplika.

Topu-Honis Mahata. Foto TOP.

Nia dehan, hafoin ida ne’e labarik feto sira ne’ebé hela iha uma mahon Topu-Honis Kutet, sira ba fali ona Kutet, no sira ne’ebé hela iha Mahata hela de’it iha Mahata. Uma mahon Topu-Honis Kutet ne’e akumula de’it labarik feto-mane ki’ik sira ne’ebé sei iha ensinu báziku, no bainhira atu kontinua ensinu pre-sekundaria no sekundaria mak foin tun ba hela iha uma mahon Topu-Honis nian ida seluk iha Mahata, Oe-Kusi villa.

Detein durante loron 7 iha PRADET molok teste virjinidade ho obrigatoriu

Organizasaun sira ne’ebé durante ne’e hala’o serbisu protesaun ba vitima violasaun sexual no vitima violensia domestika inklui organizasaun sira ne’ebé fornese uma mahon ba vitima hirak ne’e halo serbisu hamutuk hodi halo detensaun illegal no forsadamente ba labarik feto sira husi uma mahon Topu-Honis Kutet no Mahata durante loron 7 nia laran iha uma mahon PRADET, uma entrada iha Oe-Kusi Ambeno husi loron 12 to’o 18 Juñu 2020.

Meta Bano sei sai nu’udar deputadu FRETILIN ida bainhira partidu FRETILIN hetan kadeira to’o 30 resin iha eleisaun parlamentar tinan ida ne’e.

Tuir lista kandidatura membru Parlamentu Nasionál husi partidu FRETILIN ne’ebé públika ona iha Jornal Repúblika katak, Sancia Florência Paixão Bano, proposta pelo partido político FRETILIN, nascida em 13/01/1982, na Aldeia de Sanane, do Suco de Costa, no Posto​ Administrativo de Pante Macassar, na Região Administrativa Especial de Oecusse Ambeno, filha de Ambrosio Bano e de Filomena P. Sequeira, com a​ Profissão de Sociedade Civil, com residência habitual em Pademau, na Aldeia de Sanane no Suco de Costa, no Posto Administrativo de Pante Macassar, na Região Especial de Oecusse Ambeno, com o n.˚ de telefone 77799072 e com o número de eleitor 0100183.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter