SASATAN OAN (TOP) – Oan mane mesak saudozu Prezidente Repúblika Nicolau dos Reis Lobato, José Lobato hateten nia sente isin kaman tiha hafoin monu ain (hakruk) no husu deskulpa ba eis Komandante em Chefe das FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmão.
"Ha’u sente ami nain-rua sente isin kaman karik. La’os ha’u de’it, maibé ami nain-rua sente isin kaman. Ha’u hanoin ida ne’e mak importante. Dalaruma iha naksalak ruma, ha’u prefere ko’alia oin ba oin,” José Lobato hateten ba jornalista sira iha Sasatan Oan, Soibada, Domingu 5 Jullu 2020.
Nia hatutan, nia prezensa iha Soibada, tanba nia avo sira mak bolu nia ba hodi hein vizita Xanana nian ba Nicolau Lobato nia fatin moris.
“Hanesan uma nain, ami tenke simu bainhira iha bainaka mai. No mós iha oportunidade ne’e dalaruma mós ha’u tenke hasai ha’u nia sentimentu balun ba katuas, ita nia aman, nu’udar oan ida, ha’u iha buat rua durante ne’e entre ami nain-rua ne’e ha’u hanoin tenke haloos”.
“Ida mak dalaruma lia-fuan balun hasai iha kampaña, nu’udar oan ha’u sente la furak, maibé ba ha’u hatete ba katuas katak ida ne’e la’os importante liu. Ida importante liu mak buat rua ba ha’u. Primeiru mak katuas mak hatutan funu ne’e bainhira ha’u nia aman mate, ida ne’e mak importante liu. Ikus liu mak bainhira funu remata hahu kedas ho prosesu rekonsiliasaun,” afirma José Lobato.
Nia konsidera prosesu rekonsiliasaun ne’e dalaruma seidauk perfeitu, ne’e loos maibé ida ne’e prosesu ida, no tenke hahu duni.
“Buat rua ne’e mak ba ha’u importante liu. Buat sira seluk ne’e la importante, buat rua ne’e mak importante liu, mak folin liu. Ida ne’e mak ha’u hato’o ba katuas”.
Prosesu José Lobato monu-ain no husu deskulpa ba Xanana ne’e akompaña husi familia Lobato tomak inklui populasaun sira iha Soibada ho matan been.
Nicolau Lobato moris iha loron 24 Maiu 1946 iha Sasatan Oan, Ai-Tara Hun, Soibada, munisipiu Manatuto, no militar Indonézia sira oho mate iha loron 31 Dezembru 1978, iha foho Mindelo.
Hafoin Prezidente FRETILIN Nicolau Lobato mate tiha, iha fulan Dezembru tinan 1978, hamutuk ho Membru Komité Sentrál barak FRETILIN nian, Kay Rala Xanana Gusmão, simu knar hodi organiza hikas fali luta. Iha fulan Marsu, tinan 1981, organiza Konferénsia Nasionál FRETILIN nian ba dala uluk, durante ne’e, foti nia nu’udar líder Rezisténsia no Komandante-Xefe FALENTIL nian (Forsa Armada Libertasaun Nasionál Timor-Leste).
Husi tempu ne’eba, Xanana halo estratejia oioin, no rezultadu ikus mai Timor-Leste manan funu kontra Indonézia, no hetan ukun rasik aan to’o ohin loron.
