DILI (TOP) – Falta fulan hirak-oan de’it, povu Timor-Leste sei hakat ba sentru votasaun sira hodi hili Xefe Estadu (Prezidente Repúblika) nian ba periodu tinan lima (2022-2027) nian tan, maibé partidu Congresso Nacional de Reconstrução de Timor (CNRT) nu’udar partidu boot ida iha Timor-Leste to’o oras ne’e seidauk deklara apoiu figura ida hodi kompete ba iha eleisaun ne’e, tanba tuir informasaun balun ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu, lideransa partidu boot ne’e oras ne’e sei tetu halo didi’ak hodi evita mosu traisaun husi figura ne’ebé sira fó apoiu hafoin hetan vitoria.
Durante ne’e mós komesa mosu ona figura balun ne’ebé publikamente deklara ona sira nia aan hodi kompete iha festa demokrásia ne’ebé sei akontese iha tinan 2022. Husi figura hirak ne’ebé deklara aan ona ba públiku, mosu mós informasaun oioin iha sosiedade nia leet kona-ba pozisaun partidu CNRT nian atu apoiu figura ida ne’ebé loos. Informasaun balun dehan, CNRT sei hili nia kandidatura rasik liu husi kongresu nasionál partidu nian ne’ebé sei hala’o iha tempu badak. Balun dehan, CNRT apoiu ona figura ida ne’eba. Mosu informasaun oioin maka oras ne’e la’o hela iha sosiedade nia le’et.
“CNRT aprende ona husi figura sira ne’ebé antes ne’e partidu fó apoiu iha eleisaun, maibé depois hetan tiha vitoria, sira nega tiha fali partidu nia apoiu. Tanba ne’e maka oras ne’e Maun Boot Xanana sei nonok hela, nia sei tetu didi’ak molok desidi atu apoiu ema ruma ba eleisaun prezidensial tuir mai,” hateten membru CPN CNRT nian ida ba The Oe-Kusi Post iha sede CNRT, Bairo Grilos, Dili, Sesta 17 Setembru 2021.
“Ha’u hanoin iha opsaun rua, dalaruma partidu sei desidi nia ema rasik iha kongresu nasionál, no dalaruma mós partidu sei apoiu ema ruma husi liur, maibé atu apoiu ema ruma husi liur ne’e, ami sei tetu halo didi’ak hodi labele mosu traisaun hanesan figura sira ne’ebé antes ne’e ita suporta hetan tiha vitoria, fila nega tiha ita nia suporta. Ida ne’e makai ta sei hanoin didi’ak, maibé prinsipalmente ita hein rezultadu kongresu nasionál maka sei desidi,” esplika membru CPN ne’e.
Entretantu, atu evita manipulasaun informasaun kona-ba CNRT nia apoiu ne’e, estrutura nasionál partidu CNRT nian deklara ona katak, to’o oras ne’e CNRT rasik sei desidi hodi apoiu ema ida ba kompete iha eleisaun prezidensial.
Vise-Prezidente partidu CNRT, Virgilio Simith katak, ho baze iha estatutu, partidu CNRT sei desidi, iha tempu ne’ebé oportunu, kona-ba kandidatu partidu nian, ne’ebé sei konkore ba eleisaun prezidensial ba periodu 2022-2027.
Tanba ne’e duni no hare ba situasaun politika atual, tuir simith katak, membru sira husi CPN partidu CNRT nian sei halo reuniaun ida iha oportunidade ne’ebé loos, ho hanoin atu desidi kona-ba kandidatu ne’ebé partidu sei apoia iha eleisaun prezidensial ne’ebé sei mai.
“Kona-ba informasaun ne’ebé la’o hela iha públiku nia le’et, katak Maun Boot Kay Rala Xanana Gusmão ka partidu CNRT rasik, apoia dadauk ona ka sei apoia kandidatu balun, Komisaun Politika Nasionál (CPN), husi partidu CNRT mai deklara iha ne’e katak, buat ne’e hotu laloos, no falsu,” Vise-Prezidente partidu CNRT, Virgilio Simith deklara assuntu ne’e liu husi konferénsia ba imprensa sira iha sede partidu CNRT iha Bairo Grilhos, Dili, Sesta 17 Setembru 2021.
“Nu’udar partidu politika ida, CNRT defende katak, tenke tuir didi’ak regra ne’ebé preve ona iha nia estatutu, tanba ne’e hakarak informa ba públiku jeral, no ba militante partidu nian katak sei hasai desijaun ruma iha tempu ne’ebé oportunu kona-ba kandidatura ida ne’ebé maka partidu sei fó ninia apoiu politika tomak, ho misaun atu salva guarda Estadu Direitu no Demokrátiku, tuir de’it saida maka hakerek ona iha konstituisaun RDTL,” Simith afirma.
Simith mós katak, Komisaun Politika Nasionál hakarak fó hatene ba públiku katak, partidu CNRT seidauk no sei la orienta kualker partidu ida atu lori fali Prezidente partidu CNRT nia naran hodi fó apoiu ba partidu sira ne’e.
Faktu politika hatudu, iha tinan 2007, partidu CNRT fó apoiu ba laureadu nobel ba paz (1996), José Ramos Horta ne’ebé ikus mai hetan vitoria ba Prezidente Repúbliku husi tinan 2007 to’o 2012. Iha fali tinan 2012, CNRT apoiu tan Taur Matan Ruak ne’ebé mós hetan duni vitoria hodi asesu kargu Xefe Estadu ne’e husi tinan 2012 to’o 2017.
No ikus liu, iha tinan 2017, CNRT deklara apoiu tan Prezidente Partidu FRETILIN, Francisco Guterres Lú Olo ne’ebé ikus mai mós hetan duni vitoria hodi sai nu’udar Prezidente Repúblika husi tinan 2017, no nia mandatu sei remata iha loron 20 Maiu 2022.
Iha eleisaun prezidensial tinan 2007, Lu-Olo konsege hakat to’o segunda ronde no lakon ho kandidatu independenti Jose Ramos Horta. Nune’e, iha fali tinan 2012 mos Lu-Olo hetan tan derota hasoru nia rival iha segunda ronde Taur Matan Ruak.
Antes ne’e Prezidente Partidu FRETILIN, Francisco Guterres Lú Olo ho apoiu husi nia partidu rasik hasoru derota dala rua tutuir malu iha eleisaun prezidensial tinan 2007 no 2012, tanba seidauk hetan apoiu husi partidu CNRT, maibé bainhira hetan bensaun husi Prezidente Partidu CNRT, Kay Rala Xanana Gusmão iha eleisaun prezidensial tinan 2017, ikus mai Lú Olo hetan duni vitoria, la hasoru ona derota hanesan iha tinan 2007 no 2012.
