DILI (TOP) – Ambeno-oan sira tantu husi estudante, no sira ne’ebé mai buka serbisu iha Dili durante ne’e hasoru susar boot tebes kona-ba menus ai-han, maibé tantu governu sentral no autoridade Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) maske badinas no ativu tebes hatudu sira nia serbisu iha mundu virtual, maibé Ambeno-oan sira ne’ebé hela iha Dili to’o oras ne’e abandonadu.
Situasaun hasoru problema hamlaha ne’e hahu kedas iha politika aplika Serka Sanitaria dahuluk iha loron 8 Marsu, no sira sai tan vitima tan ba susar inundasaun ne’ebé akontese iha loron 4 Abril liuba. Susar boot rua ne’e laiha klareza to’o bainhira maka bele hotu.
Governu sentral durante ne’e promete hela preve osan lubuk ida hodi rezolve problema vitima inundasaun sira iha Dili laran no iha fatin seluk iha teritóriu nasionál, maibé faktu hatudu ida ne’ebé durante ne’e halo movimentu maka’as hodi tulun vitima sira maka mai husi apoiu pesoal de’it, no ajensia privadu balun. Governu sentral mós loke tiha ona konta bankaria ofisial hodi “tane liman” ba ema seluk, maibé ninia klareza mós to’o oras ne’e sai kestionavel.
Negosiante Jacinto Quelo, hateten governu kontinua estende Estadu emerjenisa, serka sanitaria no konfinamentu obrigatoriu iha munisipiu Dili implika ba nesesidade negosiante nian.
“Desde Marsu to’o ohin loron ami hasoru susar boot tebes. Buat hotu taka, transporte maritima mós laiha ba Oe-Kusi Ambeno, susar tebes,” Quelo hamutuk ho estudante no negosiante lubuk ida hateten liu husi konferénsia ba imprensa iha Ai-Tarak Laran, Dili Kinta 29 Abril 2021.
"Problema ami hasoru durante ne'e menus ai-han, osan laiha, no ami nia oan, alin, primu sira eskola ne'e enfrenta hotu problema ne’e, tanba sira nia estudu ne'e la la'o no liliu ba estudante sira ne'ebé maka hela iha kost ka (uma aluga) susar atu selu tanba osan laiha," nia afirma.
Atu solusiona no halo Kaman susar ne’e, nia husu ba Prezidente Autoridade RAEOA, Arsenio Paixão Bano tenke konsistente iha nia desijaun kona-ba transporte maritima ne’e, tanba antes ne’e deklara ona bainhira ro halai ba Oe-Kusi Ambeno sei lori estudante sir aba Oe-Kusi Ambeno, maibé realidade hatudu Bano halo de’it deklarasaun politika iha media sosial.
“A’at liutan, nia gabinete ida iha Farol ne’e mamuk total”.
Durante ne’e Ambeno-oan sira lubuk ida maka kuaje loron hirak nia laran hakat gabinete sentral RAEOA ne’ebé viziñu ho gabinete eis Primeiru-Ministru, Mari Alkatiri nian iha Farol hodi husu tulun liliu kona-ba ai-han, maibé gabinete ne’e iha pessoal seguransa de’it.
Mosu mós komentariu sira iha plata forma media sosial kona-ba lala’ok atendimentu autoridade RAEOA nian ba Ambeno-oan sira iha Dili durante ne’e ladun hetan atensaun maka’as, no sente sai abandonadu tiha, maibé sorte iha netik Ambeno-oan ida naran Agustinho Caet ne’ebé ho esforsu pessoal fó netik apoiu umanitariu balun ba negosiante no estudante oan balun husi Oe-Kusi Ambeno ne’ebé eskola iha Dili.
Caet mós ho nia kbi’it rasik apoiu sosa material kona-ba pineira rai-henek nian ba uma kain 10 resin husi Ambeno ne’ebé lakon sira nia hela fatin iha parte Manleu nian.
Nune’e mós eis Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão durante ne’e mós fó ajuda ropa no ai-han lubuk ida ba vitima inundasaun sira ba Ambeno-oan sira ne’e’ebé hela iha Beduku, Rai-Hun parte Komoro nian.
