Komunidade Tasi-Tolu maioria hela ona iha sira nia uma

DILI (TOP) — Inundasaun ne’ebé akontese iha loron 04 Abril liuba lori terus todan tebes ba komunidade sira iha área Tasi-Tolu, tanba área ne’e uma barak maka bee tama, maibé kuaje fulan rua nia laran eis Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão hamutuk ho nia ekipa sira tun ba rezolve hanesan supa bee iha lagoa Tasi-Tolu nune’e ikus mai nia rezultadu maka komunidade maioria fila hela ba sira nia fatin ona ho seguru.

Komunidade sira kompostu husi bairu 12 ne’ebé partense ba aldeia 12 Outubru, suku Komoro, postu Dom Aleixo, munisipiu Dili maka oras ne’e fila ba hela ona iha sira nia uma ne’ebé antes ne’e bee tama.

Hafoin inundasaun, lider karismátiku Kay Rala Xanana Gusmāo ho nia ekipa sira tun ba vizita área ne’e, no Xanana define uluk atu hamenus uluk bee iha lagoa laran hodi bele permite populasaun sir abele fila hela iha ida-idak nia fatin. Prosesu supa bee iha faze inisiu halo ema barak dehan ne’e imposivel atu bee iha lagoa laran ne’e atu menus, realidade bee ne’e menus ona hodi rezulta populasaun wain tebes maka oras ne’e ba hela fali iha sira nia uma ona.

“Ita promete ba malu hatun bee tasi husi komunidade balun bele fila hikas ba uma,” katak Xanana iha seremónia enseramentu kultural iha Tasi-Tolu, Dili Sábadu 05 Juñu 2021.

“Ohin komisaun organizadora husi bairu sira loloos la presiza haleu tiha tasi tolu tomak hodi tara tais maibé tanba de’it durante fulan rua ne’e ita harii tiha relasaun ida entre ita, entre imi ho ha’u tanba ida ne’e ha’u simu katak prontu bele la’o haleu hodi dehan katak hanesan ohin temi, ita hotu kontente tanba serbisu hotu-hotu ne’ebe partisipa labarik sira, feto sira, ferik sira, joven sira ba hakat foti fatuk ateru dalan ida ne’e maka di’ak tebes,” katak Xanana.

Eis Prezidente Repúblika ne’e afirma, kuandu monu iha fatin ida komunidade sira hamrik serbisu hamutuk ho objetivu ida de’it.

Xanana ho Horta partisipa iha seremónia enseramentu kultural iha Tasi-Tolu, Dili Sábadu 05 Juñu 2021.

“Ha’u atu dehan ba imi katak hotu-hotu ne’ebé maka serbisu iha Tasi Tolu durante fulan rua serbisu ho voluntariu hotu, la simu osan, la simu salariu,” Xanana esplika.

Xanana husu ba komunidade sira iha Tasi-Tolu inklui Timor-oan tomak iha rai-laran tenke kuda-metin tulun malu, tulun sira be presija tebes tulun iha situasaun difisil, no tenke hametin unidade nasionál hodi bele serbisu hamutuk lori nasaun ne’e la’o ba oin nafatin, maibé atu la’o ba oin nafatin mós tenke la’o tuir dalan loos, dalan moos nian. Labele la’o kleuk tun-sa’e.

Antes ne’e, movimentu transporta rodoviariu paradu total iha Tasi-Tolu liliu sira iha Masin-Lidun, maibé oras ne’e kareta Taxi, motor sir abele la’o haleu área ne’e ona, tanba dalan loke haleu tiha Tasi-Tolu ne’e ho nia paisazen furak tebes iha tempu lorokraik.

Xanana ho Horta partisipa iha seremónia enseramentu kultural iha Tasi-Tolu, Dili Sábadu 05 Juñu 2021.

Maske nune’e, iha tempu ne’eba mós komunidade sira presija tebes bee moos, maibé laiha ema ida maka hakarak tulun. Komunidade sira mós hakarak aluga kareta tanki tula bee moos, maibé ema lakohi hotu, tanba nain ba kareta tanki bee moos sira ne’e lakohi tama ba área ne’ebé sei nakonu ho bee. Ohin loron kareta tanki bee moos barak tebes maka halai tama ba area ne’e hodi faan bee moos ba komunidade sira ne’ebé presija tebes tulun iha tempu difisil liuba.

“Ita la proibidu sira atu faan maibé, bainhira populasaun presija ami hakarak aluga maibé sira dehan la’e. Agora rai komesa di’ak ona, estrada komesa di’ak ona, sira faan ba-mai ona. Ita labele hanoin lukru demais, ita presija tulun ita nia maluk sira ne’ebé presija tulun. Se tulun sira, aban bainrua sei hetan lukruk boot liutan. Ha’u ko’alia hanesan ne’e la’os dehan aban sira lori kareta tama mai fa’an sira nia bee iha ne’e imi atu tuda fali sira, la’os hanesan ne’e. Ita tenke ka’er metin unidade nasionál”.

“Hahalok ida ne’e maka halo ita triste maibé, la buat ida imi sei presija sira tanba sira sei lori bee mai, se sira la lori bee mai imi susar. Lia-fuan sira ne’e hanesan ha’u fó de’it ijemplu ba ema sira ne’ebé maka serbisu fulan rua nia laran mai tulun tiha imi sai husi susar nia laran ne’e, la simu buat ida voluntariu hotu, la simu buat ida”.

Marcelino Bata
Author: Marcelino BataWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Jornalista
Jornalista TOP. Bandu atu simu envelope ka sasan ruma husi fonte informasaun sira.

Online Counter