DILI (TOP) – Eis Sekretáriu Estadu Colin Powell nu’udar jeneral fitun 4 hakotu ona iis iha mundu ne’e iha loron 18 Outubru 2021, tanba kompilasaun husi Covid-19, katak nia familia sira liu husi deklarasaun ida iha Facebook.
Powell mate ho tinan 84 simu ona vasina kompletu, katak nia familia, no hetan tratamentu iha hospital Walter Reed.
“Ami lakon ona laen, aman, avô, domin nain no Amerikanu di’ak ida ,” katak familia sira ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu husi pájina ofisial General Colin L. Powell.
Powell sofre myeloma, kankru ida ho tipu glóbulu mutin. Ladun klaru kona-ba kompilasaun saida maka nia hetan husi Covid-19 ka bainhira teste nia maka foin hetan positivu ba moras ne’e.
Familia mós la informa bainhira maka nia simu ona vasina ka simu injesaun booster (reforsu).
Powell nu’udar Sekretáriu Estadu kulit metan dahuluk iha administrasaun Prezidente George W. Bush. Nu’udar xefe diplomata Estadus Unidus Amerika (EUA) nian, Powell halo diskursu koñesidu ida iha Konsellu Seguransa ONU iha Fevereiru 2003, ne’ebé esplika rajaun Casa Branca (White House) invade Irake, no deklara katak iha informasaun husi ajente sekretu sira katak, nasaun ne’e iha kilat destruisaun massa. Tropas EUA ikus mai halo invazaun duni iha fulan tuir mai. Evidensia sira ne’ebé nia aprezenta kona-ba Irake iha kilat biolójika ne’ebé ikus mai evidensia sira ne’e laloos. Powell sai tiha husi governu hafoin George W. Bush re-eleitu nu’udar Prezidente iha tinan 2004.
Bush deklara liu husi komunikadu ida iha Segunda ne’e, nia ho eis primeira-dama, Laura Bush sente “triste klean” tebes ho Powell nia mate.
“Nia nu’udar servidor públiku di’ak ida, hahu husi nia tempu nu’udar soldadu ida duarante funu Vietnam,” katak Bush. “Prezidente barak maka konfia nia iha konsellu no esperiensia nu’udar jeneral. Nia nu’udar favoritu ba Prezidente sira, nune’e nia simu medalla Prezidensial ba Liberdade dala rua kedas. Nia respeitadu iha rai-laran no liur. No ida importante liu maka, Colin nu’udar membru familia ida no amigu”.
Bush hatutan, nia ho nia kaben hato’o sentidu kondolensia kelan ba familia Powell.
Hafoin nia deviza militar sa’e, Powell sai nu’udar jeneral fitu ha’at (4), no tuir mai nu’udar xefe gabinete konjuntu ba Prezidente George W. Bush. Nia servi nu’udar konselleiru ba seguransa nasional EUA no vise-konseleiru seguransa ba Prezidente Ronald Reagan iha dékada 1980.
Powell serviu nu’udar militar dala rua iha Vietnam – iha nia viajen dahuluk, nia hetan kanek iha kombate laran, no viajen daruak nia simu Medalla Soldadu tanba konsege salva ema barak iha helikópteru ahi-han.
Hafoin media barak iha EUA fo sai informasaun kona-ba Powell nia mate, Fact-checker Al Tompkins halo verifikasaun ne’ebé públika iha The Poynter Institute katak, tanba saida maka Powell nia mate ne’e labele tau dehan nia mate ne’e nu’udar ema ne’ebé vasina tiha ona.
Nia rekoñese, eis jeneral fitun 4 ne’e simu oan vasina kompletu, maibé ninia imunidade ne’e iha problema tanba nia mós sofre hela kankru ran.
"Ami hatene katak, desde vasina iha katak vasina ne’e la efetivu ba ema sira ne’ebé sira nia sistema imunidade ne’e iha hela presaun. Kuaje 3% populasaun EUA sofre problema imunidade, katak Sentru Kontrolu no Prevensaun Moras".
Komandante em-xefe das FALINTIL atual eis Prezidente Repúblika, Kay Rala Xanana Gusmão ho eis xefe diplomata Timor-Leste, José Ramos Horta konsege hasoru malu ho matebian Colin Powell iha Washington Estadus Unidus Amerika iha loron Outubru 2002.
Iha sorumutu ne’e Horta nu’udar Ministru Negósiu Estranjeiru ne’ebé akompaña husi Prezidente Xanana hahu asina kedas estatutu Status of Force Agreement (SOFA) entre Timor-Leste ho EUA iha loron 1 Outubru 2002.
