Banku Federal la impede osan, maibé governu selu salariu ho fundu kontijensia

DILI (TOP) – Governadór Banco Central de Timor-Leste (BCTL), Abraão de Vasconselos hatete, informasaun sira ne’ebé kona-ba Banku Federal Reserve impede ona governu Timor-Leste atu asesu ba konta Fundu Petrolíferu, ne’e kompletamente laiha base ba faktu ruma, maibé faktu hatudu katak pagamentu ba salariu no vensimentu funsionáriu públiku foin lalais uja fali osan husi fundu kontijensia, la’os uja osan ne’ebé iha Orsamentu Jeral Estadu. 

“BCTL nunka hetan impedimentu atu asesu ba konta Fundu Petrolíferu iha Banku Federal Reserve New York, no mós laiha indikasaun ruma husi Federal Reserve Bank of New York atu hakarak foti medidas ba asaun refere,” hateten Vasconselos liu husi Komunikadu ba Imprensa ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu.

Vasconselos mós husu ba públiku no media sira hotu atu hapara rumoris sira ne’ebé mak espalla ona, no iha futuru mai husu ba públiku no média tenki verifika faktu sira iha BCTL ka Ministériu Finansas molok repete rumoris ne’ebé la-hó justifikasaun kona-ba jestaun Fundu Petrolíferu.

Entretantu, governu durante ne’e gasta enerjia barak liu hodi hatan ba preokupasaun sira kona-ba Timor-Leste bele asesu fundu petroliferu ne’ebé tau iha banku federal Nova Yorke ka la’e, maibé faktu hatudu salariu funsionariu públiku sira foin lalais ne’e foti husi fundu kontijensia, la’os husi Orsamentu Jeral Estadu (OJE) 2021.

Primeiru Ministru, Taur Matan Ruak (TMR) ho Ministru Finansas Rui Gomes rekoñese katak uja osan husi fundu kontinjensia hodi selu salariu funsionariu sira nian, maibé tuir Lei Orsamentu Jestaun Finanseira (LOJF) artigu 7 númeru 3 katak “iha orsamentu Ministeriu Finansa nian inskrita dotasaun kontinjensia destinada ba despeza sira ne’ebe la-prevê no labele adia.” Katak dotasaun ida ne’e aloka ba de’it despeza ne’ebé la prevê iha OJE no labele halo adiantamentu.

LOJF artigu 37 mós esplika, “iha kazu urjente no la-prevê, Ministeriu Finansa bele uza parte husi dotasaun orsamentu kontinjensia ba programa Ministeriu ka Sekretariu Estadu ida nian,” maibé uja fali Fundu Kontinjensia hodi selu salariu no vensimentu ba funsionariu sira. Verba ba salariu no vensimentu ne’e verba fixu ne’ebé sempre preve kedas, maske iha situasaun orsamentu duodecimo nian.

Hafoin tama ba Janeiru 2021, Ministru Finansas Rui Gomes deklara, governu sei halo levantamentu ba Orsamentu Jeral Estadu (OJE) tinan 2021, tanba osan restu (hahan restu) tinan tuan, 2020 sei to’o hela, sei bele han iha tinan foun 2021.

Nia dehan, fulan Fevereiru maka bele halo levantamentu. Molok fulan Fevereiru remata, mosu fali deklarasaun foun katak hahan restu ka osan restu ne’e sei aguenta to’o tinan ida ne’e nia klaran, tanba ne’e seidauk bele foti iha fulan Fevereiru nia laran.

Deklarasaun hanesan ne’e la’os de’it husi Ministru Finansas, maibé mós husi Ministru Fidelis Magalhaes ne’ebé katak labele ansi foti osan ne’e, tanba osan ne’e agora iha funan maka’as tebes iha banku maske pandeia Covid-19 estraga hela merkadu mundial.

Xefe governu ho nia membru governu relevante sira kuaje kada semana sempre hatete hela de’it ba públiku katak, osan iha, osan iha no osan iha hela de’it, maibé faktu ne’ebé hatudu liu ona, no sira rasik rekoñese públikamente katak uja duni osan husi fundu kontijensia maka selu salariu no vensimentu funsionariu públiku sira.

Parlamentu Nasionál aprova OJE 2021 hamutuk millaun $1,895 ka besik Biliaun $2 maibé, governu sempre hatete katak to’o oras ne’e sei uja hela osan restu tinan tuan maske kompañia sira ne’ebé manan projetu Cesta Bázika oras ne’e ezije hela pagamentu. A’at liutan maka osan atu selu ba projetu Cesta Bázika ko’a fali 7% husi kada ministériu sira.

Notisia relevante: Osan sei mai? 

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter