DILI (TOP) – Tribunal Rekursu (TR) haruka fali ona despaixu ida iha loron Sesta 22 Maiu 2020 ba rekerimentu ne’ebé hato’o husi “Prezidente Parlamentu Nasionál”, Arão Noe de Jesus da Costa Amaral iha loron 19 Maiu 2020 oras tuku 4 liu minutu 35 kona-ba pedidu fiskalizasaun abstratu ba Lei-Inan ba prosesu destituisaun iha Parlamentu Nasionál.
Despaixu ne’e atu konfirma loloos sa oras mak akontese votasaun destituiasun, no iha oras ne’ebé TR simu rekerimentu ne’e Arão Noe sei nu’udar Prezidente Parlamentu Nasionál, nune’e nia nu’udar nain loloos ba iha rekerimentu ne’e, no TR bele kontinua analiza rekerimentu ne’e, tanba tuir konstituisaun RDTL iha artgiu 150 kona-ba se mak bele husu fiskalizasaun bastratu ba Lei-Inan nian. Iha aliena b husi Artigu ne’e ida mak Prezidente Parlamentu Nasionál no alinea e mak persentajen baluk-lima ida (1/5) husi númeru Deputadu sira-nian.
“Prosesu votasaun hodi troka Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noe de Jesus da Costa Amaral akontese iha oras meudia, no hatama keixa ba Tribunal Rekursu iha loron ne’e kedas iha oras tuku 4 liu minutu 35, no rezultadu votasaun ne’e foin mak públika iha Jornal Repúblika iha kalan entre oras tuku 6 no tuku 7. Nune’e, Arão Noe hatama keixa ne’e nu’udar Prezidente Parlamentu Nasionál, la’os nu’udar deputadu baibain,” esplika membru juridika husi bankada CNRT ne’ebé husu ba The Oe-Kusi Post (TOP) atu labele públika nia identidade kompletu iha ne’e ho rajaun seidauk hetan autorizasaun husi Prezidente partidu CNRT no Komisaun Politika Nasionál.
Notisia relevante: Rezultadu eleisaun ba Aniceto Guterres públika ona iha Jornal Repúblika
M embru juridiku bankada CNRT ne'e esplika, maske votasaun destituisaun ne'e akontese iha oras meudia, maibé Arão Noe de Jesus da Costa Amaral sei nafatin nu'udar Prezidente Parlamentu Nasionál bainhira rezultadu votasaun ne'e seidauk públika iha Jornal Repúblika, maibé bainhira públika ona, entaun nia nu'udar deputadu baibain ona.
Nia konta kronolojia katak, rezultadu votasaun ba destituisaun ne'e foin mak públika iha kalan, no rekerimentu ne'e tama ona iha TR iha oras tuku 4 liu minutu 35.
"Entaun, nia hato'o rekerimentu ne'e nu'udar Prezidente Parlamentu, tanba rekerimentu ne'e tama uluk molok rezultadu votasaun ne'e públika iha Jornal Repúblika," nia esplika. hodi konsidera despaixu husi TR ne’e foin mak hare iha etapa prosesual, seidauk tama iha materia ka substansia.
Nia esplika, Konstituisaun RDTL artigu 150 kona-bá se mak bele husu fiskalizasaun abstratu ba Lei-Inan mak Prezidente-Repúblika, Prezidente Parlamentu Nasionál, Prokuradór-Jerál Repúblika nian, ho baze iha dezaplikasaun husi tribunál sira iha kazu konkretu tolu iha norma ne’ebé hetan julgamentu nu’udar latuir konstituisaun, xefe-Ministru, Pers entajen baluk-lima ida (1/5) husi númeru Deputadu sira-nian, no Provedór Direitu Umanu no Justisa nian.
“Ida ne’e kolega sira sei enkontru hela hodi desidi atu haruka fali karta ne’e ba Tribunal Rekursu,” nia afirma.
Tuir Padre no Jurista, Julio Crispin Belo mós konsidera despaixu husi TR ne’e la’os akordaun final.
Entretantu antes ne’e, Arão Noe de Jesus da Costa Amaral konsidera eleisaun ba xefe da turma iha eskola ida ne’e formal liu kompara ho eleisaun ba Prezidente Parlamentu Nasionál, Aniceto Guterres ne’e la formal, no hanesan loos iha merkadu, maibé nafatin hakruk ba rezultadu votu ne’ebé hala’o iha loron 19 Maiu liuba.
“Ha’u lamentavél itoan kona-bá prosesu eleisaun hanesan… mezmu ema hili ketua kelas (chefe da turma) ida iha eskola mós sei formal, sei ho dignu, mas eleisaun ba Prezidente Parlamentu Nasionál ida hanesan loos be iha merkadu, ida ne’e lamentavél, maibé prontu ita submete ba desizaun depois ita hein orgaun seluk nia kompeténsia,” hateten Arão ba jornalista sira iha bankada CNRT iha Parlamentu Nasionál, Dili Kinta 21 Maiu 2020.
Notisia relevante: Eleisaun ba Aniceto Guterres hanesan iha “merkadu”
