SASATAN OAN (TOP) – Saudozu Prezidente Nicolau dos Reis Lobato nia oan mane mesak, José Lobato hakruk no husu deskulpa ba Komandante em Chefe das FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmão kona-ba nia kritika iha seremónia inagurasaun estatua Prezidente Nicolau dos Reis Lobato ne’ebé monta iha rotunda Komoro iha 18 Maiu 2014.
José Lobato hateten, bainhira hala’o seremónia inagurasaun ba estatua Prezidente Nicolau Lobato iha tinan hirak liuba, nia halo diskursu kontra Xanana kona-ba estatua ne’e.
“Ha’u hanoin ha’u nia krítika ne’e la sala ida, maibé fatin mak sala. Tanba ne’e ohin iha ha’u nia aman nia rai-moris fatin ha’u hakruk no husu deskulpa ba maun Xanana,” José Lobato expresa nia sentimentu ne’e bainhira Kay Rala Xanana Gusmão vizita fatin moris Prezidente Nicolau dos Reis Lobato iha Sasatan Oan, Soibada, Manatuto, Sábadu 4 Jullu 2020.
Nia hatutan, dalaruma Xanana tane familia Lobato sira to’o lalehan, no dala ruma mós hatun (riba) sira tun ba rai-okos.
“Ijemplu hanesan tinan kotuk dehan Nicolau Lobato ne’e luta tinan 3 de’it. Nu’udar oan, ha’u sente triste tebes, maibé ida ne’e la’os probema boot ida, importante liu mak maun hatutan luta ne’e to’o ukun rasik a’an no halo rekonsiliasaun,” esplika José Lobato.
Nia hatutan, familia tomak Lobato nian, sente kontente tebes ho prezensa Xanana nian iha fatin moris Nicolau Lobato iha Sasatan Oan, maibé familia sira husu atu halo netik buat ruma ba uma fatin ne’ebé to’o oras ne’e sei mamuk hela, laiha buat ida iha área ne’e nia laran. Familia, sira sente katak maske lakon familia lubuk ida hodi halo rai ne’e bele hetan indepensia, maibé ho prezensa Xanana nian iha uma familia Lobato nian, halo sira sente kontente ona.
“Ami kontente liu mak hafoin ha’u nia aman mate, ita boot kontinua funu ne’e to’o rohan,” agradese José Lobato.
Hafoin José Lobato hakruk no husu deskulpa, Kay Rala Xanana Gusmão ka’er liman ho José Lobato ho oin midar, no hamnasa.
“Importante ba ha’u mak ita boot hatene katak ha’u hirus hela ita boot iha tempu ne’eba. Ida ne’e mak di'ak,” hateten Xanana hodi dehan nia koñese di’ak no sai amigo di’ak ho Nicolau Lobato molok harii Assoaisaun Sosial Demokrata (ASDT) iha tinan 40 liuba.
Nicolau Lobato moris iha loron 24 Maiu 1946 iha Sasatan Oan, Ai-Tara Hun, Soibada, Postu Laklubar, munisipiu Manatuto, no militar Indonézia sira oho mate iha loron 31 Dezembru 1978, iha foho Mindelo.
Hafoin Prezidente FRETILIN Nicolau Lobato mate tiha, iha fulan Dezembru tinan 1978, hamutuk ho Membru Komité Sentrál barak FRETILIN nian, Kay Rala Xanana Gusmão, simu knar hodi organiza hikas fali luta. Iha fulan Marsu, tinan 1981, organiza Konferénsia Nasionál FRETILIN nian ba dala uluk, durante ne’e, foti nia nu’udar líder Rezisténsia no Komandante-Xefe FALENTIL nian (Forsa Armada Libertasaun Nasionál Timor-Leste). Husi tempu ne’eba, Xanana halo estratejia oioin, no rezultadu ikus mai Timor-Leste manan funu kontra Indonézia, no hetan ukun rasik aan to’o ohin loron.
