Lautein (TOP) – Fatin hamutuk 20 iha Ponta Leste (Lautein) mak simu ona tulun husi emprezariu Lautein-oan sira ne’ebé akompaña husi eis Komandante em Chefe das FALINTIL, Kay Rala Gusmão iha semana kotuk.
Xanana sai husi Dili ba parte lorosa’e, Baukau no Lautein iha loron Kinta lorokraik deskansa iha Karavela, Baukau. Sesta 26 Juñu dadersan sai husi Karavela ba Triloka, Darasula, Loihunu no Ostico. Sai husi Ostico iha Sabádu lorokraik no ba kedas Lautein, no foin tama fali ba Dili iha loron Segunda 29 Juñu oras tuku 5 dadersan.
Durante prosesu apoiu nesesidade báziku hirak ne’e, Xanana nia lia-menon ba joven sira mak tenke kari domin no kuda dame entre joven sira iha ida-idak nia bairro, aldeia, suku, postu no munisipiu hodi bele hametin estabilidade nasionál iha rai-laran.
“Tanba nasaun balun iha kontinente Áfrika ne’eba riku tebes ho rekursu natural, no iha mós rekursu umanu mesak matenek de’it, maibé labele dezenvolve sira nia nasaun, tanba laiha paz no estabilidade,” Xanana apela ba joven sira iha Baukau no Lautein durante nia vizita iha semana kotuk.
Nia hatutan, Timor-Leste oras ne’e hasoru hela problema ida mak moras virus corona (Covid-19). Xanana dehan, Timor laiha duni Covid-19, maibé hetan ameasa husi moras ne’e rasik.
“Tanba ne’e husu ba joven sira katak maske aban-bain rua Estadu emerjénsia iha ka laiha mós tenke kontinua mantein ijiene pessoal, no rona orientasaun husi autoridade lokal sira hodi labele hadaet moras ne’e iha rai-laran”.
Nia konsidera Covid-19 ne’e loke dalan ba nia hodi ba hare besik liutan ferik-katuas sira ne’ebé durante tinan barak nunka hasoru malu.
Mensajen Xanana nian ne’e hahu kedas inisiu fahe nesesidade báziku ba ferik-katuas sira iha fatin balun iha Dili, Likisa, Ermera, Covalima, no Bobonaro. Mensajen prinsipal ne’ebé nia hato’o ba joven sira iha munisipiu hirak ne’e mak tenke kari domin no kuda dame, no husu mós ba joven sira atu labele involve aan iha grupu oioin hodi estraga malu to’o oho malu.
Xanana mós husu ba joven sira tenke respeita ferik-katuas sira, tanba tuir nia katak ho ferik-katuas sira nia susar no terus mak konsege liberta rai ne’e hetan ukun rasik aan.
“Ita la manan funu ho kilat, maibé ho ferik-katuas sira nia susar no terus. Sira sakrifika aan tomak durante tinan 24 nia laran. Halai sa’e ba foho matebian la lori buat ida. To’o ne’eba balun mate hamlaha. Tun fali mai vila mós kontinua mate, no balun hetan torturasaun. Ita nia funu ne’e la’os ezersitu rua mak kontra malu, maibé povu mak halo funu, povu mak halo gerillia, tanba ne’e imi tenke respeita sira hodi fó onra ba sira nia sakrifisiu,” Xanana apela ba joven hotu iha rai-laran.
Entretantu, fatin sira ne’ebé simu ona apoiu nesesidade báziku iha munisipiu Lautein mak hanesan Maina 1, Ponu, Maulo, Irara, Kuluhun, Sawarika 1, Dom Bosco, Luarai, Sepelata, Pitileti, Bauro, Somocho, Poros, Mehara, Tutuala, Assalaino, Parlamentu (Moru), Buihomau, Com no Daudere.
Maske prosesu fahe nesesidade báziku ne'e ba de'it kbi'it la'ek sira, maibé ema barak tebes mak hein no simu Xanana durante nia vizita iha fatin hirak ne'e ho dadolin no tebe tradisional.
