Komisaun konstrusaun ba paz realiza sesaun espesiál dedika ba TL

NOVA IORKE (TOP) – Organizasaun Nasões Unidas (ONU) liu husi Komisaun Kontrusaun ba Paz (Peace Building Comision) realiza sesaun enkontru ida ne’ebé dedika espesiál ba povu no nasaun Timor-Leste.

Eventu ne’e realiza iha salaun enkontru ONU iha loron Segunda 26 Setembru 2022, marka prezensa direita husi Sekretáriu Jerál Organizasaun Nasões Unidas, António Guterres no husi Timor-Leste reprezenta husi Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta no Lider Nasionál no atuál Pessoa Eminensia g7+, Kay Rala Xanana Gusmão.

 “Peace Building Comision (Komisaun Konstrusaun ba Paz), halo sesaun ida espesiál dedikadu ba Timor-Leste, ha’u rasik partisipa hanesan Xefe Estadu maibé, Maun Bo’ot Xanana mós partisipa hanesan Eís-Xefe Estadu, nu’udár mós fígura nasionál no mundiál, iha komissaun ne’e nia kna’ar mak akompaña no apoiu prosesu konstrusaun ba paz iha mundu, ne’ebé ema husu esperensia di’ak husi Timor, iha momentu ne’e ha’u nia intervensaun ha’u hateten, prosesu ba rezolusaun konflitu iha ne’ebé de’it atu hetan solusaun ba konflitu kritériu, númeru ida mak lideransa,” katak Prezidente José Ramos-Horta.

Xefe Estadu fundamenta lideransa di’ak iha instituisaun privadu no públiku, bele evita no rezolve konflitu, hanesan saida mak líder nasionál Xanana Gusmão halo iha funu, promove rekonsiliasaun, hodi hako’ak malu no promove dame.

 “Prossesu rekonsilisaun nasionál, hanesan modelu di’ák tebes, tambá konflitu iha Timor-Leste iha tinan 24 nia laran loke kanek bo’ot iha ema lubuk rihun ba rihun nia fuan, mentalidade no sentimentu tamba violénsia, maibé violénsia ne’e la’ós mai de’it husi inimigu maibé ita Timor-oan rasik,” esplika premiadu nobel ba dame ne’e.

Xefe Estadu husu atu lalika buka hodi julga, maibe buka rekonsilia ho sentimentu husi fuan.

‘’Ita lalika buka halo julgamentu ba malu, atu hahú julgamentu hahú seloos, ita labele halo julgamentu ne’e ba grupu ida, labele ba kee de’it problema 1999 nian, hakarak kee, hahú kedas iha 1975, ha’u nia intervensaun ha’u hateten, atu taka kanek hahú ho rekonsilisaun, ne’e la’ós mai husi lei ruma de’it, rekonsilisaun ne’e tenke mai husi idak-idak nia fuan no sentimentu,” PR Horta fiarma.

Xefe Estadu mós apresia líderansa Xanana ne’ebé mos hetan apoiu husi lideransa nasionál sira seluk, inklui partidu polítiku no povu Timor hodi kria dame, taka kanek husi passadu no rekonsilia malu.

Ba Xefe Estadu, prossesu rekonsilisaun nasionál ne’ebé di’ák entre Timor-Leste no Indonézia, reprezenta matenek no vizaun husi Prezidente Repúblika Gusdur to’o Susilo Bambang Yudohono.

Kona ba rezolusaun konflitu, Repúblika defende nesesidade atu iha líder vizionáriu, iha autoriedade, karízma no kreabilidade no hetan apoiu husi povu tomak.

Entretantu, Governu Timor-Leste no Indonézia durante ne’e hari’i ona Comisaun Verdade no Amizade (CVA) hodi hakerek hotu istoria moruk iha pasadu entre rai rua nian nu’udar istori osan mean BA jerasaun sira hodi aprende no konta nafatin.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter