DILI (TOP) – Prezensa membru Polisia Nasionál Timor-Leste (PNTL) iha área Kaikoli hodi hakalma konfrontu entre joven sira iha área ne’e rezulta hakanek joven nain-rua kanek todan, no ida seluk kanek Kaman.
Familia vitima sira deskonfia oknum membru PNTL ida maka tiru kanek joven na’in rua ne’ebé envolve iha konflitu fiziku entre grupu juventude sira husi Suku Kaikoli no Maskariñas, Postu Administrativu Vera Cruz, Dili iha loron Domingu 02 Abril 2021 iha tempu lorokraik.
The Oe-Kusi Post (TOP) identifika bala musan iha vitima sira nia liman ne’e ho marka Glock-19 rezulta. Joven nain-rua maka kanek todan husi balasa musan ne’e maka Valdo dos Santos (20) sofre kanek maka’as iha kotuk laran ne’ebé alta ona husi hospital, no vitima Pauleta de Jesus Carlos (17) bala musan kona borus nia kelen parte karuk ne’ebé to’o oras ne’e sei hala’o hela tratamentu saúde intensivu iha Hospital Nasionál Guido Valadares (HNGV). Vitima ikus nian maka Ricardo Abrão da Costa António (18) sofre kanek kaman iha parte ulun.
Vitima Valdo dos Santos (20) konsidera atuasaun polisia ne’e la neutru, tanba lori fali pistola tiru kanek joven sira hodi abandona tiha joven balun husi Suku Maskariñas ne’ebé lori arma branka.
“Konflitu ne’e akontese ona maka membru polisia ne’e mai lori pistola tiru sei kedas mai ami, kona ha’u nia kotuk laran no kolega Ricardo tiru kona kelen monu ba rai,” vitima Valdo hateten liu husi konferénsia ba imprensa iha Kaikoli, Dili, Segunda 03 Maiu 2021.
Hafoin tiru kanek joven sira, vitima Valdo katak, membru polisia ne’e kontinua halo ameasa populsaaun no sasin sira ne’ebé hamriik haree direita akontesimentu ne’e.
Sasin Delfina Verrela sei sente trauma to’o ohin loron, tanba hare rasik ho matan bainhira oknum PNTL ne’e foti pistola tiru joven sira iha Kaikoli.
“Polisia ne’e tiru besik kedas ami ho distansia kuaze metru lima, tanba nia hamriik direita sei pistola tiru ne’e ba alin sira no ami sira ne’ebé hamriik oin ne’e,” sasin Delfina deklara.
Delfina lamenta tebes ho attitude oknum PNTL ne’e, tanba hafoin tiru kanek joven sira ne’e, oknum polisia ne’e hakat besik povu sira lansa tiru tarrutu too komunidade sira paniku halai arbiru.
Nia konsidera situasaun ne’ebé akontese iha Kaikoli ne’e kuaje atu hanesan ho situasaun ne’ebé akontese iha Myanmar ne’ebé polisia sira uja kilat Estadu nian tiru ema sivil arbiru de’it.
“Ita nasaun demokrátiku, ita la hanesan ho nasaun Myanmar ne’ebé mai tiru arbiru de’it ami nia oan sira,” sasin Delfina lamenta.
Iha akontesimentu ne’e, komunidade rasik maka kontaktu ambulansia Bombeiros nian hodi evakua vitima sira ba HNGV.
Iha fatin hanesan, Olga de Jesus nu’udar inan husi vitima Pauleta de Jesus Carlos sente triste, no lamenta tebes ho atuasaun oknum polisia ne’e.
Olga konsidera intervensaun oknum polisia ne’e kategoria viola valor direitu umanu, no la priense Standard Operating Procedure (SoP), tanba polisia sei iha oportunidade hodi atua problema ne’e ho pasifiku no kalma, maibé derepente uja fali kilat maka rezolve problema ne’e.
Ho rajaun hirak ne’e, familia vitima sira mós aproxima ona instituisaun relevante sira hanesan Provedoria ba Direitus Umanu no Justisa (PDHJ), Ministériu Públiku, no Komando Jeral PNTL hodi aprezenta keixa atu bele loke prosesu investigasaun ba atuasaun oknum PNTL ne’e.
“Ami husu ba Komandu PNTL no PDHJ atu loke prosesu investigasaun ba aktu krime ida ne’e, tanba polisia ami atu hakalma problema, la’os mai tiru fali ami nia oan hosik tiha ema sira ne’ebé lori katana, tudik no fatuk,” nia lamenta.
Parte familia rasik, iha Domingu kalan hato’o ona keixa ba Komandu PNTL Dili, maibé parte investigasaun kriminál PNTL la fó reposta klaru hodi haruka familia sira fila.
“Ami lori ona keixa ne’e hodi kalan ba Komandu PNTL Dili, maibé sira haruka ami fila no ameasa fali ha’u nia oan atu tuir ba baku iha ospitál,” nia hatete.
Entretantu, Komandante Jerál PNTL, Komisáriu Polisia Faustino da Costa promete sei haloka inves Polisia Servisu Investigasaun Kriminál (PSIK) halo atu investigasaun profunda.
“Liga ho akontesimentu iha Marskariñas, oras ne’e dadauk ekipa investigasaun hala’o hela investigasaun,” hateten Komisariu Faustino liu husi konferénsia ba imprensa iha kuartel jeral PNTL, Kaikoli, Dili, Segunda 03 Maiu 2021.
Komandu Jerál PNTL mós husu ona Komandu PNTL Dili hodi aprezeita relatóriu iha tempu besik hodi komandu bele halo justifikasaun ba kazu ne’e.
