Oekusipost.com Dili – Hafoin Timor-Leste rezista kazu positivu ba moras virus corona (COVID-19) desde Marsu to’o oras ne’e iha pessoal ambulansia nain tolu (3) de’it mak durante ne’e ba tula pasiente sira, maibé oras ne’e sira hasoru hela difikuldade balun hanesan osan atu sosa pulsa ba sira nia telemovél de’it laiha.
Tuir dadalia entre Oe-Kusi Post ho ema nain tolu ne’e iha fatin ida iha Dili laran katak, antes ne’e sira nain hitu (7), maibé nain ha’at (4) seluk hakiduk tanba tauk ba foti pasiente sira.
Pessoal ambulansia ne’e haktuir antes ne’e nia ba tula pasiente ida iha fronteira Batugade uja fasilidade protesaun kompletu, no bainhira to’o Dili depois hasai tiha fasilidade sira ne’e nia inus ran sai maka’as, tanba viajen ho distansia do’ok no mós rai manas demais.
“Ba ami sira ne’e hanesan sei seguru hela. Ha’u nia hakarak ne’e nusa mak kompañia telekomunikasaun sira liliu hanesan Timor Telecom labele apoiu pulsa gratuita ba ami,” nia kestiona bainhira hasoru malu ho Oe-Kusi Post iha Dili laran iha Segunda 13 Abril 2020.
Oras ne’e osan itoan ba sira hodi sosa de’it pulsa ba sira nia telemovél mós laiha, maibé ema nain tolu ne’e mak durante ne’e hamrik loos iha oin hodi halo evakuasaun ba pasiten COVID-19 iha rai-laran.
Nia hatutan, nia maluk serbisu sira mós diskrimina tiha sira ona, no molok tama kuarentena iha hotel ida iha Dili laran bainhira fila ba uma nia tenke haris dala hitu mak foin bele tama ba uma laran, tanba tauk virus ne'e sei belit hela iha nia isin lolon no ropa sira. No fasilidade sira ne'ebé sira uja bainhira evakua pasiente ida mós, uja dala ida de'it depois hasai so'e kedas.
“Ami ne’e iha Front Line, ami prontu ona sakrifika ami nia a’an, maibé ami nia kondisaun báziku ne’e boot sira haluhan tiha,” pessoal ambulansia sira ne’e esplika.
Iha parte seluk, pessoal ambulansia ho médiku ida ne’ebé evakua pasiente normal sira rekoñese durante ne’e sira tauk atu hakbesik ba sira nia maluk nain tolu ne’ebé desididu hodi evakua pasiente positivu COVID-19 iha rai-laran.
“Kareta ne’e para mós ha’u la rabat ida. Sira nia sasan sira ne’e mós tau fali iha kareta vaskolante (truck) ida,” pessoal ambulansia ida haktuir.
Nia hatutan, tuir loloos governu liliu sira iha Sentru Integradu Jestaun ba Krize ne’e tenke aumenta tan ekipa, tanba ekipda ida de’it ne’e labele.
“Tuir loloos tenke aumenta tan ekipa, sira mesak de’it ne’e labele, tanba todan liu,” nia sujere.
Nia hatutan, kareta ambulansia ba COVID-19 iha rai-laran mós ida de’it, no ema ida ne’ebé atu foti pasiente COVID-19 ne’e mós ida de’it, sira iha nain tolu, maibé ida supervizor, ida médiku no ida seluk mak hit pasiente COVID-19 ne’e.
“Agora ne’e sei di’ak hela, tanba maioria ita nia pasiente sira ne’e la’o sai mai mak sa’e rasik ba kareta laran, maibé aban-bainrua mak sira monu iha estrada klaran ka iha fatin ruma, ne’e ita tenke hit, mas agora ita iha ema nain ida de’it,” nia esplika.
Kona-bá kestaun ne’e, portavóz sentru integradu ba jestaun krize, dotora Odete da Silva Viegas katak, sei aumenta tan ekipa ba serbisu saúde hotu, inklui ekipa ba ambulansia nian.
Total dadus iha Tersa 14 Abril 2020 iha oras tuku 10 dadersan hatudu ema hamutuk nain 168 mak sai suspeita, nain 53 mak provavel, nain 111 mak negativu, nain 4 mak positivu ne’ebé kompostu husi Timoroan nain 3, no sidadaun estranjeiru ida ne’ebé oras ne’e sai tiha ona husi Sentru Saúde Vera Cruz no kontinua hala’o auto-karantina durante loron 14 tan iha nia uma iha Dili.
