DILI (TOP) – Deputadu sira husi bankada tolu, bankada PLP, FRETILIN no Khunto tenta hadau kadeira Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noe de Jesus da Costa Amaral, maibé hasoru fali derrota boot, tanba deputadu sira husi partidu CNRT blokeia kedas sira nia movimentu hodi ba tuur iha kadeira e’e.
Maske vise PPN nain-rua halai sa'e ba hodi tur iha kadeira Prezidente Parlamentu Nasionál, maibé hasoru kedas derrota boot, tanba blokeiadu husi d eputada Maria Rosa da Camara “Bi Soi’ husi bankada CNRT hodi ka’er metin tiha kadeira ne'e.
The Oe-Kusi Post observa iha sala plenária Parlamentu Nasionál katak, kadeira Prezidente Parlamentu Nasionál (PPN), Arão Noe de Jesus da Costa Amaral ne’e halo deputadu sira husi bankada 3 haksesuk malu maka’as to’o obriga Vise Prezidente Parlemtentu Nasionál nain-rua, Angelina Sarmento ho Luis Roberto atu sa’e lidera plenária, no deputadu Angelina atu tur iha kadeira PPN, maibé hetan blokeia husi deputadu CNRT nian liliu husi deputada Maria Rosa da Camara “Bi Soi’ ho deputadu José Virgilio. No deputada Fernanda Lay, Bendita Magno inklui seluk tan halai sa’e hamrik iha areádor meja PN nian.
“Ami mós Reprezenta Povo ami la hadau poder maibé tenke liuhosi dalan legal,” hakilar deputada Bi Soi hodi nia liman sira ka’er metin kadeira PPN nian iha sala plenária PN, Segunda 18 Maiu 2020.
Entreantu, deputadu Antonino Bianco husi bankada FRETILIN mós hakilar maka’as tenke iha plenária, maibé PPN, Arão la tama ba sala plenária.
Molok mosu hadau malu kadeira ne’e, PPN, Arão Noe de Jesus da Costa Amaral akuza Vise Prezidente Parlamementu Nasionál (VPPN), Angelina Sarmento husi Partidu Libertasaun Popular (PLP) “obriga” Xefe Divizaun Apoiu Plenaria ka DIPLEN, Quintiliano Ase atu ajenda no prepara material ba plenária iha loron 18 Maiu 2020.
Notisia relevante: Vise PPN obriga Quintiliano Ase ajenda plenária
“Aktu ida ne’e viola Rejimentu Parlamentu Nasional Artigu 22 kona-ba kompetensia Vise Prezidente Parlamentu Nasional nian. Vise Prezidente Parlamentu Nasional so bele ezerse PPN nia funsaun bainhira hetan delegasaun kompetensia husi PPN tuir Rejimentu Artigu 22 Nú 3,” hateten Prezidente Arão liu husi konferensia ba imprensa iha PN, Di li Segunda 18 Maiu 2020.
“Ohin, há’u, Prezidente Parlamentu Nasional hakarak informa ba publiku kona-ba tentativa hadau Prezidente Parlamentu nia Poder ne’ebe halo husi Vise Prezidente Parlamentu Deputada Maria Angelina Lopes Sarmento,” afirma Arão.
Nia hatutan, iha loron 13 Maiu 2020 Bankada Fretilin, PLP, no Khunto dirije Rekerimentu Distituisaun Prezidente Parlamentu Nasional ba fali Vise Prezidente Parlamentu Nasional. Aktu ida ne’e Viola KRDTL Artigu 99 (3), Rejimentu Parlamentu Nasional Artigu 17 kona-ba Kompetensia Prezidente Parlamentu Nasional.
“Konstituisaun Artigu 99 (3) hateten momoos katak Parlamentu Nasional Reuni Ordinariamente tuir Konvokasaun Prezidente Parlamentu nian. Tanba ne’e Vise Prezidente Parlamentu Maria Angelina Lopes Sarmento nia aktu sira ne’e viola KRDTL, LOFAP, Kodigu Penal, no Rejimentu Parlamentu Nasional,” nia esplika.
Nia hatutan, tuir prosedimentu normal iha Parlamentu Nasional, Prezidente Parlamentu maka iha kompetensia atu konvoka Konferensia Lideres Bankada hodi aprova ajenda ba plenária.
“Bainhira lider bankada sira aprova ona ajenda maka Prezidente halo despaixu ba DIPLEN prepara ajenda ba plenária, se laiha reuniaun líder bankada maka plenária mos laiha”.
“Xefe DIPLEN konsidera katak prosesu ne’ebe Vise Prezidente Parlamentu Nasional Maria Angelina Sarmento halo ne’e kontra aktu normal funsionamentu Parlamentu Nasional, nune’e devolve fila fali despaixu refere ba Gabinete Vise Prezidente nian,” Arão esplika.
Nia dehan, tanba la konsege obriga DIPLEN, Vise Prezidente Parlamentu Maria Angelina Lopes Sarmento halo despaixu ba Sekretariu Jeral atu ajenda Plenaria ba loron 18 Maiu 2020. Sekretariu Jeral Parlamentu Nasional Divolve Despaixu husi Vise Prezidente Parlamentu Nasional tanba Konsidera despaixu refere Kontra LOFAP Artigu 7. LOFAP Artigu 7 hateten katak tenke iha delegasaun kompetensia husi Prezidente ba Vise Prezidente Parlamentu por eskrita antes Vise Prezidente bele toma funsaun Prezidente Parlamentu nian.
“Aktu sira ne’e konsidera nudar hahalok hadau poder ne’ebe kontra Konstituisaun da Republika, Kodigu Penal, Rejimentu Parlamentu Nasional no Lei Organizasaun Funsionamentu Administrasaun Parlamentar”.
Prezidente Parlamentu reafirma katak Bazeia ba KRDTL Artigu 86 (f), Parlamentu Nasional hein disolusaun husi Prezidente da Republika.
Prezidente Parlamentu firme hodi defende KRDTL tuir Artigu 2 (2) katak Estadu Hakruuk ba Konstituisaun no Lei Oan sira. Prezidente Parlamentu husu ba ita hotu atu Hakruuk no kumpre KRDTL”.
Entretantu, Vise PPN, Angelina Sarmento ameasa katak sei uja polisia hodi ba hadau kadeira PPN nee bainhira deputadu sira husi partidu CNRT kontinua hakuak metin kadeira ne’e.
