AMBENO (TOP) – Eis Vise-Prezidente partidu Frente Revolucionária de Timor-Leste Independente (FRETILIN) atual Prezidente Autoridade ba Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA), Arsenio Paixão Bano kontinua utiliza Covid-19 hodi halo perseguisaun politika ba nia politika adversariu sira iha Oe-Kusi Ambeno.
Movimentu militante no simpatizante CNRT oras ne’e la’o maka’as tebes iha baze iha teritoriu nasionál, no estrutura FRETILIN nian mós hahu husi nível aldeia to’o nasionál hahu naksobu dadauk ona hodi halo deklarasaun públikamente apoiu eis komandante em xefe das FALINTIL, Kay Rala Xanana Gusmão atu fila ba ukun iha tinan 2023 ba oin.
Informasaun balun ne’ebé The Oe-Kusi Post (TOP) asesu, iha loron Tersa lorokraik 03 Agustu 2021, ekuipa estrutura CNRT nian iha Oe-Kusi Ambeno halo vizita ida ba Koordenador FRETILIN, aldeia Saben, Lucas Bobo nia uma, tanba koordenador FRETILIN ne’ebé tuba-metin ba FRETILIN durante tinan 10 resin nia laran deskorda ho lala’ok politika FRETILIN nian iha Oe-Kusi Ambeno, no oras ne’e desidi ona hodi apoiu Kay Rala Xanana Gusmão fila ba ukun iha tinan 2023.
Koordenador FRETILIN ne’e mós nu’udar ema dahuluk ne’ebé simu vizita líder Karismátiku, Kay Rala Xanana Gusmão nian bainhira ba halo asaun karitativa no sosializa medida prevensaun Covid-19 iha aldeia ne’e iha Agustu 2020.
Notisia relevante: Komunidade Saben simu Xanana ho haksolok
Hafoin ekipa estrutura CNRT nian tama ba aldeia Saben iha Tersa 03 Agostu foin lalais, no iha loron Kuarta 04 Agustu detekta kedas ema ida positivu Covid-19, tuir fali iha Kuarta kalan ba foti tan ema kuaje nain 6 iha tempu kalan mesak militante CNRT nian de’it.
Tuir informasaun ne’ebé TOP asesu, iha ema nain rua de’it maka dehan hetan positivu Covid-19, maibé iha Kuarta kalan ne’e equipa Covid-19 ba lulun hotu kedas família uma kain rua (kuaje ema nain 6) ba tau iha kuarentena sira iha Oe-Kusi villa.
Ho situasaun ne’e, iha loron Kuarta ne’e kedas Arsenio Bano mó informa kedas ba reuniaun Konsellu Ministru sira hodi desidi aplika Serka Sanitária durante loron 14 ba aldeia Baki (suku Naimeko), no aldeia Saben (suku Bobometo). Maske aldeia Saben de’it maka aplika ba Serka Sanitária, maibé nia implementasaun ne’e kobre hotu kedas aldeia 9 iha suku Bobometo.
Iha aldeia Saben (Suku Bobometo), maioria militante CNRT maka hetan Covid-19, no iha aldeia Baki (Suku Naimeko) maioria FRETILIN maka hetan, maibé implementasaun Serka Sanitária iha Baki la’o uluk ona iha loron 31 Jullu 2021, molok reuniaun Konsellu Ministru sira desidi aplikasaun Serka Sanitária ba suku rua ne’e iha loron Kuarta 04 Agustu 2021.
“Uma kain rua ne’e mesak militante CNRT nian de’it. Iha ema nain rua maka dehan positivu, maibé sira mai ka’er hotu kedas ema uma kain rua ne’e,” esplika fonte ida ba TOP.
Governu desidi suku rua ne’e tama ba Serka Sanitária durante loron 14 nia laran ne’ebé hahu ona iha loron Kinta 05 Agustu to’o 18 Agustu 2021.
Militante FRETILIN ida husi Baki (Naimeko) hafoin tama ba kuarentena laran ho nia oan, hahu espresa nia espresaun, tanba sente hamlaha ona.
“Susar hasoru terus, hamlaha ona Maromak, Han orohin tuku 12, hemu deit bee, la hatene tuku hira mak Han tan, pelumenus iha mos snack loraik, triste boot”.
Molok aplika Serka Sanitária, ekipa estrutura CNRT nian hahu simu afiliasaun uma kain hamutuk 84 resin iha bairu Bi-Oni, aldeia Makelab, suku Tai-Boko iha loron 02 Agustu 2021.
Afiliasaun ne’e mós akontese iha aldeia Sakato, suku Nipani, Pante Macassar ne’ebé rezulta militante radikal FRETILIN hamutuk nain 16 ne’ebé reprezenta husi joven radikal FRETILIN nain 7 desidi afilia ba CNRT ho intensaun ida de’it, apoiu Kay Rala Xanana Gusmão fila ba ukun iha tinan 2023.
Parte balun konsidera, baze FRETILIN nian iha Oe-Kusi Ambeno hahu naksobu dadauk ona. Nune’e, Arsenio Bano hahu uja Covid-19 hodi izola movimentu ekipa CNRT nian iha rai-ketan, atu labele ba sobu tun-sa’e militante FRETILIN sira iha rai-ketan ne’e, maibé parte balun mós konsidera aplikasaun Serka Sanitária iha Oe-Kusi Ambeno liliu iha Baki ho Saben nu’udar meius ida atu obriga komunidade sira ba simu vasina, tanba taxa vasina iha rai-ketan ne’e seidauk masimu. No parte ida mós atu izola movimentu estrutura CNRT nian hodi labele sobu tun-sa’e baze FRETILIN nian iha rai-ketan ne’e.
Maske nune’e, Arsenio Bano sempre dehan, saida maka nia halo ne’e atu proteze povu Ambeno husi Covid-19, maske Covid-19 ne’e nakfilak tiha ona moras negósiu entre Organizasaun Mundial ba Saúde ho politiku sira iha rai-laran.
Ijemplu OMS ho governu sentral fó apoiu osan maka’as ba RAEOA hodi konstroi fatin kuarentena sira iha Ambeno, aluga empreza Catering hodi tein fó han ema iha kuarentena laran, aluga hotel balun nakfilak ba kuarentena. Hirak ne’e hotu sai tiha projetu ba politiku sira hodi buka osan rahun atu prepara ba eventu politika tantu iha eleisaun prezidensial no eleisaun parlamentar.
Ho aplikasaun Serka Sanitária iha aldeia Baki, autoridade RAEOA sei monta sentru kontrolu iha área Bihala, Bimelo, Kinloke, Nunuhenu, no Nianapu. No sentru kotrolu ba Saben nian monta iha Poto, Ponte Usapi Safe, Bairro Kabun, no Faot.
Rezolusaun governu ho N.o 103/2021 sei kontrola metin kedas movimentu komunidade sira atu labele tama-sai arbiru bai ha aldeia rua ne’e durante loron 14 nia laran.
