DILI (TOP) – Mate nu’udar realidade moris ne’ebé ema hotu-hotu sei hasoru iha mundu rai-klaran, se de’it sei hasoru mistériu mate ne’e. Laiha ema ida maka sei la mate, ita hotu sei mate hotu tuir planu Maromak nian.
Mistériu mate lori tristeza boot ida ba familia, maun-alin, liliu ba familia uma laran rasik basa sei la hetan malu ona, maibé Jesus Cristo rasik hateten ona, Nia maka moris nia-hun, no se maka fiar ba Nia, nia sei moris nafatin maske mate tiha ona, no ema moris sira ne’ebé maka fiar ba Nia, sei la mate (João 11:25-26).
“A morte do crente cristão significa compartilhar a morte de Cristo. Morremos em Cristo. A morte como o salário do pecado se tornou uma bênção, porque morremos em Cristo. O apóstolo Paulo fez esta observação aos filipenses: "Para mim, o viver é Cristo, e o morrer é lucro" (Fp 1:21)”.
Komunidade artista Timor-Leste ohin loron lutu metan, tanba lakon sira nia maluk artista Juga Gama nu’udar mós artista legendariu ida ne’ebé mate tiha ona iha loron Kinta 13 Maiu 2021 iha fatin izolamentu Vera Cruz, Dili.
Kuaje ema barak liliu Timor-Leste oras ne’e lakon tan ona artista di’ak ida iha mundu múzika.
Artista Chico Ramelau katak, sente lakon tebes nia maluk artista di’ak ida iha Timor-Leste.
“Ha’u hamutuk ho nia kleur molok sai artista to’o sai tiha artista. Nia mós durante ne’e kanta múzika barak kona-ba Kritika sosial ida. Ha’u sente triste, no lakon boot tebes ba nia mate,” hateten artista Chico Ramelau via kontaktu telemovél ba The Oe-Kusi Post (TOP), Sesta 14 Maiu 2021.
Chico Ramelau rekoñese katak, matebian artista Juga Gama iha ninia koor múzika differente tebes ho maluk artista sira seluk iha rai-laran.
“Nia artista di’ak ida, ita sei hakarak buat barak husi nia, maibé Maromak Nia hakarak ne’e oin seluk. Ita laiha kbi’it atu satan netik Maromak Nia hakarak,” Chico Ramelau afirma.
Artista Abito Gama nu’udar maun rasik husi matebian artista Juga Gama ho laran triste simu realidade mate ne’e.
“Nu’udar familia, ami laiha ko’alia buat ida, maibé só hakarak de’it buat hotu-hotu la’o di’ak, ami pronto tuir prosesu buat ida ne’ebé maka iha, ami tuir hotu, maibé desijaun ikus ami hotu hakarak nafatin entrega ona ba ami familia hodi halo tuir ami nia kostume depois hotu tiha maka lori ba halo’ot iha semitériu Bekusi,” hateten Abito Gama ba Jornalista sira iha fatin izolamentu Vera Cruz, Dili Kinta 13 Maiu 2021.
Abito hatutan, parte familia foin hetan kontaktu husi pessoal saúde sira husi fatin izolamentu Vera Cruz iha loron Kinta 13 Maiu 2021 oras tuku 4 lorokraik.
“Tuku 4 resin ami rona dehan nia iis komesa saida itoan, ha’u mai direitamente iha ne’e (izolamentu Vera Cruz), no kontaktu ho maun sira ne’e, sira dehan nia (Juga) laiha duni ona,” Abito esplika.
Nia konta, antes ne’e parte prijaun Bekora maka kontaktu ona familia sira hodi esplikasaun kondisaun matebian nian kona-ba rezultadu teste ne’ebé iha ona. Guarda Prizioneiru sira informa ba familia sira katak nia kona positivu Covid-19 hafoin halo teste swab iha sentru saúde Bekora.
“Ne’ebé ami mós akompaña nia husi klinika Bekora lori mai entrega iha fatin izolamentu Vera Cruz iha loron Tersa 11 Maiu 2021 oras tuku 5 lorokraik to’o ohin loron rona ba nia laiha ona,” Abito haktuir ho laran triste tebes.
Artista Juga Gama fila ona ba mundu seluk ho tinan 41, no husik hela nia fen kaben ho oan nain 4.
Juga Gama sai kondenadu
Tribunal Distrital Dili (TDD) kondena artista Juga Gama tama prijaun durante tinan 10 iha loron 11 Dezembru 2012, tanba involve iha kazu transzasaun ai-moruk droga.
Matebian kumpri tiha tempu balun iha prijaun laran, maibé iha loron Domingu 03 Novembru 2013 nia ho nia maluk prijioneiru besik nain 40 resin halai sai tiha husi prijaun Bekora, no autoridade sira konsege ka’er hikas fugitivu lubuk ida, maibé matebian ne’e konsege halai tiha ba Indonézia durante tinan balun nia laran hafoin autoridade polisia Indonézia ka’er fali nia iha Bali, Indonézia iha loron 27 Outubru 2017, no lori mai entrega hikas ba Polisia Nasionál Timor-Leste iha aeroportu internasional Prezidente Nicolau Lobato Komoro iha loron 03 Novembru 2017.
Polisia Daerah (Polda) Bali konsege ka’er fali matebian iha Tukad Badung XVI, Renon, Dempasar Súl hosi team Resnarkoba ho Satgas CTOC Polda Bali, Indonézia iha 27 Outubru 2017.
Entretantu, Diretor Prijaun Bekora, João Domingos rekoñese katak, prijioneiru Juga Gama mate duni ona iha fatin izolamentu Vera Cruz, Dili iha loron Kinta 13 Maiu 2021 oras lorokraik.
Diretor ne’e konta iha loron Tersa 11 Maiu 2021, parte prijaun Bekora lori matebian ne’e ba iha klinika Bekora hodi halo konsulta ba moras lepra ne’ebé matebian sofre kleur ona, maibé bainhira to’o ne’eba presija halo uluk teste swab maka rezultadu hatudu positivu, nune’e transfere kedas ba fatin izolamentu ba Covid-19 iha Sentru Saúde Vera Cruz, Dili.
“Durante ne’e nia sofre hela moras Dermatologia hanesan moras kulit, liliu tenke fó sai para ema hotu hatene katak nia sofre lepra,” esplika director João Domingos.
Nia hatutan, kondenadu ne’e hafoin ka’er fali tama ba prijaun Bekora nia hatudu hahalok di’ak tebes, no tuir loloos maka la mate karik Marsu 2022, nia bele hetan ona Liberdade kondisional, tanba kumpri ona metade prijaun husi sentensa ne’ebé imputa ba nia.
Familia tomak husi matebian Juga Gama hakarak tebes atu hakoi matebian ne’e hamutuk ho nia aman-hahoris Francisco Gama ne’ebé hakoi mós iha semitériu Bekusi, Dili.
Molok hetan kapturasaun husi Polda Bali iha tinan 2017, matebian deklara, bainhira livre ona husi prijaun laran, sei konfesa sai hotu kedas ema boot sira ne’ebé maka involve iha kazu tranzasaun no konsume ai-moruk droga iha Timor-Leste. Infelizmente, nia iis kotu ona iha Vera Cruz molok hetan nia liberdade kondisional iha Marsu 2022.
