PR Horta promulga ona proposta lei revoga pensaun vitalisia

DILI (TOP) - Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta promulga tiha ona proposta lei ne’ebé revoka ba pensaun vitalisia no benefisiu sira seluk ba eis membru parlamentu no eis membru governu sira.

"Ohin, ha'u ko'alia ba ita-boot sira ho laran-kanek. Nu’udar Xefe-de-Estadu, ha’u tula iha ha’u-nia kabaas responsabilidade todan atu promulga (ka la’e) Dekretu Parlamentu Nasionál No. 21/2025, ne’ebé revoga pensaun vitalísia no benefísiu sira seluk ne’ebé fó ba eis-membru parlamentár sira, eis membru governu sira no eis titular orgaun soberanu sira,” Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta deklara assuntu ne’e liu husi konferensia ba imprensa sira hafoin promulga lei ne’e iha Palásiu Prezidensial Aitarak-Laran, Dili iha loron Segunda, 29 Setembru 2025.

Ida-ne'e, la hó dúvida, mak momentu signifikativu ida hosi ita-nia demokrasia joven. La’ós de’it ba nia dimensaun edukativa no koretiva tanbaaltera lei anteriór sira ne’ebé viola prinsípiu ekuidade—maibé signifikativu mós ba konsekuénsia umanu no sosiál ne’ebé desizaun ne’e sei iha ba família timoroan balun nia moris.

Lei ida-ne'e hetan aprovasaun hosi Parlamentu Nasionál ho unanimidade absoluta—proeza ida ne'ebé raru tebes iha ita-nia tinan 23 restaurasaun independénsia nian.

“Ha’u hakarak fó hanoin katak, Konstituisaun Repúblika, ne’ebé aprova iha 2002, nein Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu (2011-2030), nein mós Tratadu Fronteira Marítima ho Austrália (2018) hetan konsensu tomak hanesan ne’e. Lei ida-ne’e, tanba ne’e, reflete inekívokamente reprezentante povu hotu-hotu no Governu Konstitusionál da-IX nia vontade.”

Ida-ne'e mós espresa sentimentu sira hosi porsaun boot ida hosi ita-nia sosiedade, inklui líder polítiku sira ne'ebé, durante kampaña eleitorál sira 2023 nian, publikamente kompromete atu halakon lei pensaun vitalísia nian.

“Hodi promulga lei ida-ne'e, ha'u halo ida-ne'e hafoin konsiderasaun klean. Ha’u hatene sei afeta lider no ativista sira nia moris luta naruk ba ukun rasik-an. Lei ida-ne’e la hasai sira-nia direitu nu’udar veteranu no sira-nia direitu konsagradu ba reforma ida ne’ebé dignu no justu.”

Ha’u rekomenda atu Governu konsidera tranzisaun ida ne’ebé rasionál no justu bainhira implementa Lei, hodi garante solusaun sira ne’ebé dignu.

Ha'u ko'alia ona ho Primeiru-Ministru dala rua kona-ba asuntu ida-ne'e no ha'u hakmatek katak governu konsidera hela solusaun sira ne'ebé justu no dignu ho ativu. Ha’u mós ko’alia ona ho Prezidente Tribunál Rekursu, Prokuradór Jerál Repúblika, Provedór Justisa no Direitus Umanus, Ministru Asuntu Veteranu, Xefe Estadu Maiór F-FDTL, eis Xefe Estadu Maiór no ha’u-nia Asesór Superiór, Jeneral Lere, joven universitáriu sira, no membru rezisténsia sira.

Dalan ba demokrasia taka ho opsaun sira ne'ebé susar. Nasaun ida nia grandeza sukat la’ós de’it ho korajen atu halo reforma, maibé mós ho umanidade ne’ebé nia trata nia sidadaun sira, inklui sira ne’ebé serbí Estadu. Ohin, hodi promulga lei ida-ne’e, ha’u reafirma ha’u-nia konfiansa iha ita-nia povu nia maturidade polítika no iha ita-nia kapasidade koletiva atu hasoru dezafiu sira ne’ebé ita hasoru iha etapa hotu-hotu.

Atu solidariedade no dignidade umanu kontinua orienta ita-nia destinu komún.

The Oekusi Post
Author: The Oekusi PostWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
www.OeKusiPost.com nu’udar plataforma media online iha Oe-Kusi Ambeno, Timor-Leste ne’ebé aprezenta notísia iha área oioin iha teritóriu nasionál. Rua. Numbei, Oe-Kusi Ambeno Mobile: +670 7723 4114 Email: info (at) OeKusiPost.com

Online Counter