PR Lú Olo Dekreta Estadu Emerjénsia Iha Hamlaha Nia Klaran

Oekusipost.com Dili – Prezidente Repúblika (PR), Francisco Guterres Lú Olo dekreta tan ona periodu Estadu emerjénsia ba dala rau ho rajaun atu salva Timor-Leste livre husi moras virus corona (COVID-19) maske sidadaun sira iha Dili laran inklui fatin sira seluk hahu enfrenta hamlaha dadauk. 

Periodu Estadu emerjénsia dahuluk ne’ebé dekreta iha loron Sesta 27 Marsu no remata iha loron Domingu 26 Abril liuba, rezultadu hamlaha hahu ameasa no akontese tiha ona ba sidadaun sira iha munisipiu Dili inklui fatin sira seluk, no governu promete ona atu halo intervensaun hodi tulun sira, maibé intervensaun atu tulun la’o neneik liu.

Prezidente Lú Olo, iha 27 abril, liuhusi Dekretu Prezidensiál númeru 32 /2020 promulga estensaun Estadu Emerjénsia durasaun loron-30, hahú husi oras 00.00 husi 28 abril 2020 to’o oras 23:59 27 maiu 2020 nu’udar dalan di’ak liu ba prevensaun no kombate COVID-19

Komunikadu ne'ebé Oe-Kusi Post asesu husi prezidénsia Repúblika hateten, deklarasaun Estadu emerjénsia abranje territóriu nasionál tomak ho fundamentu  hases sidadaun hotu-hotu ne’ebé  hela iha Timor-Leste husi kalamidade públika ne’ebé bele mosu husi COVID-19. Maibé, husik povu hasoru hamlaha, tanba intervensaun governu nian to’o oras ne’e sei budu nafatin iha faze diskusaun.

Estadu emerjénsia ne’ebé Prezidente Repúblika deklara iha 27 marsu, remata horseik, 26 abril 2020. Bainhira Prezidente Repúblika deklara estadu emerjénsia kazu pozitivu iha Timor-Leste ho COVID-19 iha ida de’it.  Ohin loron, Timor-Leste iha kazu pozitivu iha na’in-22 no rekuperadu na’in-6.

Haree ba númeru kazu iha nivel global no Timor-Leste ne’ebé aumenta babeibeik, Governu hatama proposta estensaun estadu emerjénsia atu fó protesaun ba saúde públika iha Repúblika Demokrátika Timor-Leste no iha meius legais atu bele halo intervensaun ho lalais iha prevensaun COVID-19  atu la hadaet moras ne’e babeibeik no hamate ema barak.

Hafoin simu pedidu husi Governu, iha 22 abril 2020, Prezidente Repúblika rona hanoin sira husi Konsellu Estadu no Konsellu Superior Defeza no Seguransa, ne’ebé ho unanimidade husu Xefe Estadu hakerek karta Parlamentu Nasionál ba estensaun estadu emerjénsia.

Ohin, 27 abril, Parlamentu Nasionál aprova karta Prezidente Repúblika ba estensaun estadu emerjénsia ho votus 37 afavor, 23 kontra no 4 abstensaun.

Estadu Emerjénsia sei parsialmente suspende direitu, liberdade no garantia balun sidadaun ninian nu’udar dalan di’ak liu ba prevensaun transmisaun COVID-19, liuhusi kontrolu sanitáriu iha portu no aeroportu, liberdade ba sirkulasaun, direitu ba reuniaun, manifestasaun no rezisténsia, atividade sosiál no direitu traballadór sei limite  atu salva povu nia moris.

Deklarasaun Estadu Emerjénsia sei laiha efeitu ba moris, integridade fízika, kapasidade sivíl no sidadania, la retroativu ba lei penal, defeza ba prosesu kriminal, liberdade ba konsiénsia no relijiaun, la sai sujeitu ba torturasaun, eskravatura,  tratamentu kruel, dezumanu no la diskriminativu.

Estadu Timor-Leste aprende husi nasaun sira ne’ebé tarde foti medidas preventivas atu kombate COCID-19 ikusmai lori efeitu boot ba nasaun, ema barak mate no kontaminadu. Estensaun ba estadu emerjénsia ne’e nu’udar kontinuasaun husi medidas preventivas no kombate hasoru COVID-19 ne’ebé estadu foti atu proteje nia sidadaun, povu no País. Mundialmente coronavírus hadaet ema liu 3 miloens no hamate 207 mil iha nasaun 193.

Raimundos Oki
Author: Raimundos OkiWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Xefe Redasaun & Editor

Online Counter