Povu Ambeno Luta Kontra Boho Pe’u ho Dalan Tradisionál

Oekusipost.com Ambeno – Coronavirus Disease (Boho Pe’u, Uab Meto), ne’ebé mosu iha tinan 2019 nia rohan iha nasaun China (Wuhan) no hamate ona ema barak iha mundu, halo povu sira iha rai ketan Oe-Kusi Ambeno mós preokupa tebes, no sira hahu halo ona asaun preventiva tuir sira nia tradisaun rasik ne’ebé rai hela husi beiala sira.

Nune’e, povu sira iha Suku Bobometo (Sub-Rejiaun Oe-Silo) ne’ebé kompostu husi aldeia 9 realiza ona serimónia ritual hodi hafanun uma lisan sira atu tulun hodi satan netik moras ne’e.

Armando Amaina nu'udar lia nain iha bairu Hue-Banais, aldeia Saben, suku Bobometo, haktuir nia parte hamutuk ho lia-nain sira halo serimónia ritual hodi fanu uma lisan sira hatu halo tuir kultura Oe-Kusi Ambeno nian ba CorVid-19.

Nia hatutan, serimónia ne'e realiza iha loron Domingu, 22 Marsu 2020, tuku 11:00 OTL dadersan, lia-nain sira iha bairu Hue-Banais – Saben lori manu-aman mutin ida mak husu tulun ba uma lisan Boen-Bu'af no uma-lisan seluk hodi prevene moras ne'e.

Tuir nia katak, CorVid-19 ne'e lia-nain sira iha Oe-Kusi Ambeno konsidera hanesan veneno (Boho Pe'u) ida ne'ebé konsege hamate ona ema rihun ba rihun iha mundu. Tanba ne'e, nu'udar Timoroan ne'ebe moris mai la ses husi kultura fanu ona uma-lisan sira hodi husu tulun forsa natureza nian nune'e virus ne'e labele tama mai Timor liliu iha Oe-Kusi Ambeno.

"Kona-ba moras ne'e, ami iha ne'e hahu husi uma lisan Oe-Baha (Tkene), Oe-Noah, Hoe-Neno, Usapi-Kole, Saben, Hue-Banais no uma lisan sira seluk, ami fanun hotu uma lisan sira atu husu sira nia tulun," hatete Armando ba Oekusipost iha Oe-Silo, Oe-Kusi Ambeno, Tersa 23 Marsu 2020.

Amaina esplika, atu halo tuir hahalok kultura ida ne'e bei-ala sira rai hela nanis ona katak, bainhira mosu virus (Boho Pe'u) ruma presiza fanun uma lisan sira, maske Boho Pe’u ne'e ninia ai-moruk seidauk iha, maibé ne'e sei lakona ema arbiru.

Nia mós rekoñese, pessoal saúde sira husi Sub-Rejionál fahe ona informasaun ba sira kona-bá oinsa atu hado’ok a’an no proteze a’an husi Boho Pe’u ne’e rasik, liuhusi tenke fase liman ho sabau lorloron, maibé sira mós lahaluhan hodi halo prevensaun liu husi sira nia dalan rasik.

Nia dehan, durante ne'e komunidade sira iha Oekusi sente paniku tebes, maibé bainhira fanun ona uma lisan sira ne'e laran metin ona no ladun pániku ona, tanba uma lisan sira mak sei hein Boho Pe’u (CorVid-19) ne’e iha liña fronteira sira.

"Ami fiar katak kaundu fanun ona uma lisan sira ne'e ami ladun tauk ona, tanba sira mak sei hein odamatan boot (Eno Naek má Kobe Na’ek)," hatete Amaina. (Ekipa) 

Raimundos Oki
Author: Raimundos OkiWebsite: https://www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Xefe Redasaun & Editor

Online Counter