Jardin Lifau Abandonadu Tinan 5 Ona

Jardin Lifau Abandonadu Tinan 5 Ona

Oekusipost Ambeno – Akontese ona mudansa ba kargu Prezidente Autoridade iha Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) husi Mari Alkatiri ba José Luis Guterres, infelizmente projetu jardin Lifau hahu kedas iha Janeiru 2015 to’o ohin loron seidauk iha mudansa, abandonadu hela.

Projetu jardin Lifau ne’e iha mandatu Ministru Turizmu no Kultura (MTK), Francisco Kalbuadi Lay iha inisiu tinan 2015 hafoin governu sentral entrega poder ba Mari Alkaritiri hodi lidera no jere RAEOA no projetu pilotu Zona Espesial Ekonómia Sosial no Merkadu (ZEESM), Ministru Kalbuadi mós entrega kedas projetu jardin Lifau ne’e ba emprezariu Timoroan nain tolu, ida mak Helder Vieira ho nia maluk emprezariu nain rua seluk.

Depois entrega projetu ne’e, emprezariu Timoroan nain tolu ne’e mós kalan ne’e halo kedas konferensia ba imprensa iha kampu basket ball Oe-Kusi Ambeno, no sira kompromete katak sei finaliza projetu ne’e tuir durasaun ne’ebé iha, realidade abandonadu to’o ohin loron. Hafoin konferensia ba imprensa ne’e mosu dezintendimentu itoan entre Ministru Kalbuadi ho membru partidu CNRT naran Bosco, tanba ladun satisfeitu ba desijaun ministru nian hodi fó projetu ne’e ba emprezariu nain tolu ne’e.

Faktu seluk hatudu iha livru 2, Planu Asaun Annual Orsamentu Jeral Estadu (OJE) tinan 2017, iha pájina 259, Ministeriu Turizmu no Kultura katak, atu dezenvolve infrastruktura turistika kultural iha área turistika sira, hanesan iha Baukau no Lautem maibé realidade implementasaun laiha.

Entertantu iha livru númeru 3-A iha pájina 18 ba fundus infrastrutura OJE 2017 mós katak iha MTK eziste projetu turistika iha munisipiu 13, no konklui katak iha projetu 5 mak remata tiha ona inklui projetu jardin Lifau iha Oe-Kusi Ambeno, maibé realidade to’o ohin loron projetu ne’e laiha kontinuasaun, abandonadu hela.

Liga ba kestaun ne’e, eis Administrador Oe-Kusi Ambeno, José Tanesib Anuno kontinua husu ba autoridade RAEOA atu serbisu hamutuk ho governu sentral hodi hadia lalais projetu ne’e, tanba durante tinan 5 ona to’o ohin loron projetu ne’e abandonadu hela. Emprezariu sira ne’ebé manan projetu ne’e mós nunka iha inisiativa di’ak hodi responsabiliza sira nia aktu ne’e.

Anuno mós observa, la’ós projetu jardin Lifau mak abandonadu, maibé inklui jardin Oe-Bau mós abandonadu tiha tinan 5 ona. Projetu rua ne’e hahu malahuk ona, tanba durante ne’e la hadia.

“Ha’u hanoin ida ne’e tenki kontinua, labele husik. Projetu ne’e tuir loloos sira kompañia tenki iha responsabilidade hodi finaliza jardin rua ne’e,” hatete Anuno ba Oe-Kusi Post iha Oe-Kusi Ambeno, Sesta 13 Marsu 2020.

Eis Vise Ministru Estatal iha mandatu governu minoria 2017 ne’e konsidera projetu jardin rua ne’e iha relasaun ho istoria dezenvolvimentu vila Oe-Kusi Ambeno nian.

“Entaun ne’e governu ho autoridade foun laiha razaun atu kontinua abandona tan projetu rua ne’e, maibé tenki buka dalan oinsa atu bele hadia tiha iha tempu ruma,” politika nain husi Partidu Demokratiku ne’e sujere.

Iha fatin seluk Xefe Suku Lifau, Crisantos Colo katak nu’udar uma nain ba odamatan boot Lifau nian, sente triste tebes, tanba Lifau nu’udar fatin istoriku ida iha Timor-Leste, maibé hafoer no estraga tiha ho projetu jardin ne’e.

“Nu’udar Xefe Suku Lifau, nu’udar mós uma nain ba monumentu Lifau ne’ebé naran boot iha istoria Timor, ita hafoer no estraga tiha ho projeu jardin ne’e,” hatete Santos Colo.

Xefe Suku husi Oe-Molo ne’e ezije ba governu sentral no autoridade foun atu tenke preve orsamentu ruma hodi hadia tiha jardin Lifau ne’e, labele husik abandon hanesan ne’e.

Hatan ba preokupasaun hirak ne’e, Diretór Obras Públiku RAEOA, Candido dos Reis Amaral rekoñese projetu jardin rua ne’e abandonadu kleur ona, maibé nafatin husi ba xefe suku Lifau no Ambeno-oan sira atu fó no tau esperansa nafatin ba governu sentral ho autoridade foun hodi bele buka dalan rezolve tiha projetu jardin sira ne’e.

“Jardim Oe-Bau ho monumentu Lifau ita hotu hatene iha problema hela, ne’e persiza rezolve entre governu sentral ho autoridade RAEOA, maibé ita hein ho autoridade administrasaun foun ne’e bele iha komunikasaun ho governu sentral liliu Ministério Turizmu atu oinsa hare hamutuk obra rua ne’e atu rezolve tiha,” esplika Candido.

Mane foun Oe-Kusi Ambeno ne’e hatutan, durante ne’e nia diresaun kuaje laiha koñesementu kona-bá problema jardin rua ne’e, tanba serbisu ida ne’e uluk iha separasaun kompetênsia entre governu sentral iha Ministériu Turizmu no Kultura nia liman.
Projetu jardin rua ne’e, ba monumentu Lifau rasik konstroi husi empreza Morizon Unipessoal Lda ho montante osan tokon $ 1,4 no jardin Oe-Bau konstroi husi empreza Dameni Unipessoal Lda ho montante osan took $ 1,4. Projetu jardin rua ne’e la’o tinan ida de’it iha tinan 2015, no hahu abandonadu iha tinan 2016 to’o ohin loron.

Abilio Elo Nini
Author: Abilio Elo NiniWebsite: www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Reporter
Reporter base in Ambeno, Oecusse.

Jardin Lifau Abandonadu Tinan 5 Ona
Watch the video

Oekusipost Ambeno – Akontese ona mudansa ba kargu Prezidente Autoridade iha Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Kusi Ambeno (RAEOA) husi Mari Alkatiri ba José Luis Guterres, infelizmente projetu jardin Lifau hahu kedas iha Janeiru 2015 to’o ohin loron seidauk iha mudansa, abandonadu hela.

Projetu jardin Lifau ne’e iha mandatu Ministru Turizmu no Kultura (MTK), Francisco Kalbuadi Lay iha inisiu tinan 2015 hafoin governu sentral entrega poder ba Mari Alkaritiri hodi lidera no jere RAEOA no projetu pilotu Zona Espesial Ekonómia Sosial no Merkadu (ZEESM), Ministru Kalbuadi mós entrega kedas projetu jardin Lifau ne’e ba emprezariu Timoroan nain tolu, ida mak Helder Vieira ho nia maluk emprezariu nain rua seluk.

Depois entrega projetu ne’e, emprezariu Timoroan nain tolu ne’e mós kalan ne’e halo kedas konferensia ba imprensa iha kampu basket ball Oe-Kusi Ambeno, no sira kompromete katak sei finaliza projetu ne’e tuir durasaun ne’ebé iha, realidade abandonadu to’o ohin loron. Hafoin konferensia ba imprensa ne’e mosu dezintendimentu itoan entre Ministru Kalbuadi ho membru partidu CNRT naran Bosco, tanba ladun satisfeitu ba desijaun ministru nian hodi fó projetu ne’e ba emprezariu nain tolu ne’e.

Faktu seluk hatudu iha livru 2, Planu Asaun Annual Orsamentu Jeral Estadu (OJE) tinan 2017, iha pájina 259, Ministeriu Turizmu no Kultura katak, atu dezenvolve infrastruktura turistika kultural iha área turistika sira, hanesan iha Baukau no Lautem maibé realidade implementasaun laiha.

Entertantu iha livru númeru 3-A iha pájina 18 ba fundus infrastrutura OJE 2017 mós katak iha MTK eziste projetu turistika iha munisipiu 13, no konklui katak iha projetu 5 mak remata tiha ona inklui projetu jardin Lifau iha Oe-Kusi Ambeno, maibé realidade to’o ohin loron projetu ne’e laiha kontinuasaun, abandonadu hela.

Liga ba kestaun ne’e, eis Administrador Oe-Kusi Ambeno, José Tanesib Anuno kontinua husu ba autoridade RAEOA atu serbisu hamutuk ho governu sentral hodi hadia lalais projetu ne’e, tanba durante tinan 5 ona to’o ohin loron projetu ne’e abandonadu hela. Emprezariu sira ne’ebé manan projetu ne’e mós nunka iha inisiativa di’ak hodi responsabiliza sira nia aktu ne’e.

Anuno mós observa, la’ós projetu jardin Lifau mak abandonadu, maibé inklui jardin Oe-Bau mós abandonadu tiha tinan 5 ona. Projetu rua ne’e hahu malahuk ona, tanba durante ne’e la hadia.

“Ha’u hanoin ida ne’e tenki kontinua, labele husik. Projetu ne’e tuir loloos sira kompañia tenki iha responsabilidade hodi finaliza jardin rua ne’e,” hatete Anuno ba Oe-Kusi Post iha Oe-Kusi Ambeno, Sesta 13 Marsu 2020.

Eis Vise Ministru Estatal iha mandatu governu minoria 2017 ne’e konsidera projetu jardin rua ne’e iha relasaun ho istoria dezenvolvimentu vila Oe-Kusi Ambeno nian.

“Entaun ne’e governu ho autoridade foun laiha razaun atu kontinua abandona tan projetu rua ne’e, maibé tenki buka dalan oinsa atu bele hadia tiha iha tempu ruma,” politika nain husi Partidu Demokratiku ne’e sujere.

Iha fatin seluk Xefe Suku Lifau, Crisantos Colo katak nu’udar uma nain ba odamatan boot Lifau nian, sente triste tebes, tanba Lifau nu’udar fatin istoriku ida iha Timor-Leste, maibé hafoer no estraga tiha ho projetu jardin ne’e.

“Nu’udar Xefe Suku Lifau, nu’udar mós uma nain ba monumentu Lifau ne’ebé naran boot iha istoria Timor, ita hafoer no estraga tiha ho projeu jardin ne’e,” hatete Santos Colo.

Xefe Suku husi Oe-Molo ne’e ezije ba governu sentral no autoridade foun atu tenke preve orsamentu ruma hodi hadia tiha jardin Lifau ne’e, labele husik abandon hanesan ne’e.

Hatan ba preokupasaun hirak ne’e, Diretór Obras Públiku RAEOA, Candido dos Reis Amaral rekoñese projetu jardin rua ne’e abandonadu kleur ona, maibé nafatin husi ba xefe suku Lifau no Ambeno-oan sira atu fó no tau esperansa nafatin ba governu sentral ho autoridade foun hodi bele buka dalan rezolve tiha projetu jardin sira ne’e.

“Jardim Oe-Bau ho monumentu Lifau ita hotu hatene iha problema hela, ne’e persiza rezolve entre governu sentral ho autoridade RAEOA, maibé ita hein ho autoridade administrasaun foun ne’e bele iha komunikasaun ho governu sentral liliu Ministério Turizmu atu oinsa hare hamutuk obra rua ne’e atu rezolve tiha,” esplika Candido.

Mane foun Oe-Kusi Ambeno ne’e hatutan, durante ne’e nia diresaun kuaje laiha koñesementu kona-bá problema jardin rua ne’e, tanba serbisu ida ne’e uluk iha separasaun kompetênsia entre governu sentral iha Ministériu Turizmu no Kultura nia liman.
Projetu jardin rua ne’e, ba monumentu Lifau rasik konstroi husi empreza Morizon Unipessoal Lda ho montante osan tokon $ 1,4 no jardin Oe-Bau konstroi husi empreza Dameni Unipessoal Lda ho montante osan took $ 1,4. Projetu jardin rua ne’e la’o tinan ida de’it iha tinan 2015, no hahu abandonadu iha tinan 2016 to’o ohin loron.

Abilio Elo Nini
Author: Abilio Elo NiniWebsite: www.oekusipost.comEmail: Este endereço de email está sendo protegido de spambots. Você precisa do JavaScript ativado para vê-lo.
Reporter
Reporter base in Ambeno, Oecusse.

Online Counter